bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
konuya eğilmiştir. Hazırladığı çalışmalarını ilgili devlet kurumlarına bildirmiş, ayrıca<br />
dergi <strong>ve</strong> gazetelerde bu konularda yazılar yazarak herkesin kullanması gereken<br />
kuralları yaygınlaştırmaya çalışmıştır. Ona göre yazım kuralları şu prensiplere<br />
uymalıdır: 1) Her sesin bir harfi olmalıdır. Azerice <strong>ve</strong> Kazakçada olduğu gibi.<br />
Azericede 41, Kazakçada 42 harf bulunmaktadır. Bu konuyla ilgili girişimlerinin bir<br />
kısmı sonuçsuz kalmıştır. Mesela Kırgızcada k <strong>ve</strong> g harflerinin iki varyantı vardır.<br />
Yumuşak <strong>ve</strong> kalın. ORUZBAYEVA bu konudaki tekliflerinin siyasi nedenlerle<br />
kabul edilmediğini kendisiyle 05. 07. 2007 tarihli röportajımızda açıkça ifade<br />
etmiştir. 2) Kelimeler duyuldukları gibi yazılmalıdır. 3) Kelimeleri yazım<br />
kurallarına uygun olarak kullanmak gerekir. 4) Farklı kelimelerin yazılışında<br />
kalıplaşmış tarihi ilkeleri dikkate almak gerekir.<br />
Yazım kuralları tartışmalarını yaparken toponomiyle ilgili tartışmalarda da<br />
taraf olmuştur. Örnek olaraksa Balıkçı şehrini <strong>ve</strong>rmiştir. Bu konulardaki fikirlerini<br />
“Anlamlı Fikirlere Biz de Katılsak” adlı makalesinde dile getirmiştir.<br />
Bu tartışmaların neticesinde de 1995 yılında yeni imla kurallarıyla ilgili<br />
tekliflerini Kırgızistan Cumhuriyeti Meclisine sunmuştur. Bu teklif teki yazım <strong>ve</strong><br />
imla kuralları 2002’nin sonunda kabul edilmiş <strong>ve</strong> 2003’ün başından itibaren de<br />
kullanılmaya başlanmıştır.<br />
Yazarın köklerle ilgili fikirleri ise Söz Kuramı (Kelime Yapımı) adlı<br />
eserinden öğreniyoruz. Esrin temeli kelime kökleri <strong>ve</strong> çeşitli yapım ekleridir. Eserin<br />
yazımında K. K. YUDAHİN’in Rusça-Kırgızca sözlüğünden faydalanılmıştır. Bir<br />
dilin uzun yıllar içindeki gelişmesinde bir kökün sadece biçim <strong>ve</strong>ya ses değişmesini<br />
değil anlam olarak da değişime uğradığını görmekteyiz.<br />
Kırgızcadaki yapım ekleriyle ilgili tartışmaların temelinde, “Biçim mi anlam<br />
mı?” tartışması yatmaktadır. Ayrıca kelimelerin etimolojisi hakkındaki araştırmaların<br />
yetersizliği de bu tartışmayı körüklemekte <strong>ve</strong> yapım eklerinin sayısının birçok<br />
araştırmacı tarafından farklı kabul edilmesine neden olmaktadır. Yapım eklerinin<br />
sayısıyla ilgili K. TINISTANOV 66, İ. A. BATMANOV 37, D. İSAYEV 53, K<br />
SEYDAKMATOV 381, derken eserde ORUZBAYEVA 193 yapım ekinden
Change language