bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
dayandırılmış olan malzemeler, terminolojik sistemler kullanılır. Başka bir deyişle<br />
Kırgızcada terminolojiyi inceleyen özel bir bilim dalı oluşup gelişmektedir.<br />
Terminoloji teorisyenlerine göre terimlerin iki esas özelliği vardır. Terimlerin<br />
en temel özelliği bir kavramı bir kelimeyle karşılayıp onun anlamını tam olarak<br />
<strong>ve</strong>rmesidir. Mesela ofort (sanatta kullanılır) kelimesi madenin üzerinde oyma resmi<br />
<strong>ve</strong>ya özdük narkı (maliyet ekonomisinde kullanılır) kelimesi üretimde bir mal elde<br />
edilinceye kadar harcanan değerlerin toplamını bildirir. Terimlerin ikinci temel<br />
özelliği çok anlamlılıklarıdır. Örneğin asimilyatsiya (benzeşme, özümleme) sözcüğü<br />
dil bilimde kullanılır. Anlamı bir kelimede bir sesin başka bir sesi kendisine<br />
benzetme etkisidir. Aynı anda Kırgızcada asimilyatsiya kelimesi tıp <strong>ve</strong> biyolojide<br />
organik maddeleri özümleme süreci olarak bilinir. Bununla birlikte dil bilimde eş<br />
sesli terimlerde yok değildir. Mesela Kırgızcada depressiya (depresyon) kelimesi<br />
tıpta ruhi çöküntü olarak tanımlanır. Bu kelime ekonomide de kullanılır. Açıklaması<br />
ise ekonomik bunalımdan sonra başlayan evredir (ekonomik gerileme, depresyon).<br />
Genellikle bu gibi terimler Rusçanın aracılığı ile girmiştir. Demek ki terimler hem<br />
çok anlamı hem de eş sesli olabiliyor.<br />
Kırgız dil biliminde cümle, yüklem, özne, zarf, virgül gibi birçok terimin belli<br />
bir anlamı olsa bile sadece Kırgızca <strong>ve</strong> Türk dillerinde değil Rusçada da terminolojik<br />
eşanlamlılık vardır. Çünkü belli bir kavramın adlandırılmasının her zaman onu kabul<br />
eden dilde karşılığı olmadığından değil uluslararası standartlaştırma <strong>ve</strong> özel ilmi<br />
eserlerde bir kavaramı uluslararasıterimle karşılama ihtiyacı olduğu için dilimize<br />
girmesi mümkündür. Buna rağmen gazetecilikte, edebiyatta, bazen de ilmi eserlerde<br />
onların uluslararası karşılıkları da kullanılarak terminolojik eşanlamlılık meydana<br />
gelebilir. Örneğin Rusçada vozrondeniya/ renessans (uyanış çağı, rönesans, sanatta<br />
kullanılır), azimut/ naproviniya (yön, jeolojide kullanılır) vb.<br />
Dil bilimde dogovor/ kelişim (sözleşme) gibi eşanlamlı terimler ortaya<br />
çıkmakta. Bu gibi terimlerin hem birinci hem de ikinci varyantı aynı anlamı <strong>ve</strong>rir mi<br />
gibi sorular ortaya çıkmakta. Bunun için ilk olarak terimlerin anlamını çok güzel bir<br />
şekilde anlamamız <strong>ve</strong> onların geçtiği metinlere bakmamız lazım. Örneğin dogovor <strong>ve</strong><br />
kelişim (sözleşme) terimleri ele alacak olursak ikisinin arasında mana bakımından<br />
farklılık yoktur. Demek ki hiç korkmadan rahatlıkla bu terimleri kullanabiliriz. Ama<br />
bazı eşanlamlı terimler arasında bazı farklar olabilir.
Change language