bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...

Bizim yapmış olduğumuz en önemli çalışmalardan biri de Akademiyalık
Grammatika’dır. Kırgız grameri ile ilgili teklifimiz yönetim tarafından önemli
bulundu ve bize devlet yüksek şeref ödülü verildi. 1963’te ise Kırgız Dilinin Grameri
ve Bunun İçinden Özellikle Morfoloji adlı eserimiz yayınlandı. Bu eser yüksek
eğitim kurumları için hazırlanmıştır. Eserde dilbilgisi kuralları ve kelime grupları yer
almaktadır. Bu eseri 1980 yılında ben tekrar kontrol ettim ayrıca eser daha sonra
Rusçaya çevrildi.
Bağımsızlıkla birlikte eğitim kurumları arttı. Bununla birlikte benim de
üyesi olduğumun bir heyet tarafından Akademik Gramatikal tekrar hazırlandı. Ancak
yeterli tirajda basılmadı.
Bizde yazım kuralları 23 Mayıs 1953’te belirlenmiştir. Ancak bu kurallar
çok karışıktı. Bu karışıklıkları düzenleme meselesi 40 yıl boyunca dikkate alınmadı.
Biz bunların hepsini tekrar düzene koyduk. Zaten 15-20 yılda bir yazım kuralları
tekrar düzenlenmelidir. Yazım kuralları ile ilgili yaptığımız çalışmalar sonucunda
ortaya altı farklı varyant çıktı. Biz bu altı varyantı da inceleyip 1995 yılında Kırgız
hükümetine kanun teklifi olarak sunduk ve bu teklifimiz yedi yıl boyunca tartışıldı.
2002’nin Kasımında meclisten geçerek kanunlaştı. 2003’ün Ocağından beri de bütün
eğitim kurumlarında kullanılmaktadır. Kanun teklifimizde 80 tane yazım kuralı var.
Kuseyin Karaseyev’in Orfografiya Sözlüğü (İmla Kılavuzu)’ nü yeni
kurallara göre yeniden düzenledim. Orijinalinde 60 bin kelime vardı. Ben 30 bin
kelime daha ekleyerek 2004’te yayına hazırladım. Bu sözlüğü yayınlayacak
ekonomik imkanlara sahip değilim. Geçenlerde dil komisyonuna gittim onların bunu
yayınlama imkanları var. Ümidim odur ki sözlük kısa sürede basılır. Sözlük 1860
sayfa. Bunu bir komisyon olarak hazırladık, ben baş editörüydüm. Son zamanlarda
yaptığım en önemli çalışma budur.
Yabancı ülkelerde, SSCB’nin farklı şehirlerinde konferanslara katıldım.
Konferanslardaki sunumlarım 1996 yılında yayınlanan Kırgız Tililimi 1 adlı kitapta
toplanarak yayınlandı. Kırgız Tililimi 2, 2004’te yayınlandı. Bunda ise gazetede ve
dergilerde çıkan makalelerim yer almaktadır.
60’lı yıllardan başlayarak günümüze kadar yirmi kadar kişiye yüksek lisans,
8 kişiye doktora yaptırdım. SSCB’nin farklı şehirlerinde tez komisyonlarında yer
aldım.