bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...

Komisyonunda bundan sonra da tartışılmasına devam edildi. Ancak bu tartışmalar bir
türlü sonuca ulaşamadı. Sebebini sorduğumuzda da: “Niçin; ana dilin, yazım
kurallarının yenilenmesine ihtiyaç duyulmuyor mu?” Eğer böyle bir fikirin
kanıtlanmasına ihtiyaç varsa, birçok dilci çalışarak çabalayarak yazım kurallarının
yenilenmesine ihtiyaç duyulduğunu ispat etti. Eğer bu fikirler kabul edilmiyorsa biz
boşuna mı uğraştık? O zaman, “Sizin yaptığınız işler okumaya değer değil.” diye
önceden söyleyemez miydiniz? Yok değerli diyorsanız sayın dil büyüklerimiz, ana
dilimizin alfabesini, yazım kurallarını, terimlerini yenilemeye, düzenlemeye çok
ihtiyacımız var. Bu sorunları böylece orta yerde bırakmaya hiç kimsenin hakkı
yoktur.
Duyduğumuza göre bütün Türk dünyası Latin alfabesine geçecekmiş. Latin
alfabesine geçtikten sonra kiril alfabesini düzenleme güncelliğini kaybedecektir.
Eğer Türk dünyası Latin alfabesine geçerse Kırgızlar da Latin alfabesine geçebilir.
Ama bunlar kısa sürede yapılabilecek işler değildir. Bu gerçekleşene kadar
çocuklarımızı okutmayalım mı? Çocuklarımızı okutmazsak da gazete ve kitaplar
çıkmaya devam edecek. Demek ki bu tür sorunlar kaçınılmaz. Niçin bu tür sorunlar
bakanların başını ağrıtmıyor? Bence bu tür sorulara cevap bulmanın zamanı
gelmiştir.
Kırgızca Yazım Kuralları Ne Zaman Kalıplaşacak? 8
Kırgız yazısı 1924’ten başlayarak iki defa değişikliğe uğramıştır. İlk Kırgız
alfabesi Arap alfabesinin temelinde kurulmuştu ve 1927’de Latin alfabesiyle değişti.
Arap alfabesinde Latin alfabesine geçmek çok anlamlı bir olaydı, fakat Latin alfabesi
Kırgızcanın tüm özelliklerini yansıtamadı.
Alfabenin değişmesi 1940 yılında Kırgız SSCB Yönetim Kurulu tarafından
alınan kararla oldu. Kırgızistan Kiril alfabesine geçti ve bu değişiklik yazım
kuralarının yeniden düzenlenmesine neden oldu. Bu yazım kuralları eskisine göre
daha iyiydi. Fakat o günlerin üzerinden çok uzun zaman geçti. Kırgızistan’da
ekonominin, kültürün, teknolojinin gelişmesiyle birlikte dilin kelime kadrosu yeni
8 Oruzbayeva, B.Ö., Sovyetskiy Kırgızstan Gazetesi, 14 Aralık 1951, No: 185.