bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...

Азыркы кыргыз терминологиясынын теориялык
проблемалары «Илимий-техникалык жана коомдук-саясий
терминдердин орусча-кыргызча сөздүгүн түзүү жана тартипке
келтирүү боюнча колдонмо» (Ф.: 1971-ж.), «Илимдин,
терминологиянын жана информациянын семиотикалык
проблемалары» (М.: 1971-ж.), «Азыркы кыргыз
терминологиясы» («Советская тюркология», М. 1972, № 4),
«Кыргыз терминологиясы» (Ф.: 1983-ж.) деген макалалары
менен китептеринде чагылдырылган.
Аталган иликтөөлөрүндө азыркы кыргыз терминологиясын
иликтөөнүн илимий негиздери белгиленип, көпчүлүк учурда
анын калыптанышы менен функцияланышына орус тилинин зор
таасири бар экендигин көрсөтүп, терминологиялык лексика
жалпы элдик лексикага көбүрөөк жакындашкандыгын, кыргыз
тили мамлекеттик статуска ээ болушу менен тирүү тилдин
кыргыз элинин турмушунун бардык жактарында колдонулушу,
терминдердин структурасынын улуттук тилдин коомдук
функциясынын кеңейиши менен шартталышы берилген.
Кыргызстан да терминология боюнча комиссия биринчи
1926-жылы түзүлгөн. Кыргыз улуттук алфавитин даярдоо, орус
тилинин тажрыйбаларынан пайдалануу, окуу китептерин жазуу,
орус классиктеринин чыграмаларын которуу үчүн көптөгөн
терминдер керек болгон. Ушул себептүү жаңы терминдер кабыл
алынып жатканда, эмнеге көңүл буруш керек экени тууралуу
айтылат. Орузбаева "Эгер кыргыз тилинде эл аралык бир
терминдин маанисине төп келген сөз же түшүнүк жок болсо, чет
тилдерден которбостон терминдерди кабыл алууга болот.
Кыргыз тилиндеги терминдердин орус тилинен киргени анык.