bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...

Asıl olan kelime yapımında morfolojik usuldür. Morfolojik usul, yani ekleme
aşağıdaki gibi tarif edilebilir:
1) Ekleme, yeni kelimelerin ek alarak ortaya çıkmasıdır. Demek ki, çeşitli
leksikolojik ve gramer anlamları meydana gelir.
2) Yapım ekleri, kelime türlerini bölmek için önemli araçtır. Çünkü onların
dağılım alanı belli bir kelime türüne göre olup o kelime türünü belirleyen özellikleri
gösterirler.
3) Ekler, bir dilin ses uyumuna göre değişir. Ancak başka dillerden gelen bazı
eklerdeki bazı sesler kendi şekillerini korurlar.
4) Bazı eklerin etimolojisine bakılırsa onların eskiden tam anlamı olan kelime
olduğunu görürüz.
5) Yapım eklerinin özel bir anlam olmayıp eklendiği kelimeye yeni görevleri
getirir.
6) Ekler, bir dilin tarihsel gelişmesinde çeşitli anlamlar kazanmaya başlarlar,
anlamları genişler, daralır, ses sınırları değişir 60 .
7) Bazı yapım eklerinin kullanım sıklığının çekim ekleri kadar olduğu
görülür. Örneğin, -çı, -luu, -day, -lık, -sız vb. ekler.
8) Bazı yapım ekleri, bir kelime türündeki sözcüklerin diğer bir kelime türüne
geçmesini sağlar. Örneğin, -luu, -lık, -day, -uu vb. ekler.
Ekleri genel olarak üç türe ayırmak mümkündür:
1) Yapım ekleri;
2) Çekim ekleri;
3) Biçim ekleri (tam olarak yapım eki olmayıp çoğu zaman çekim eki yerine
geçebilen eklerin kategorisi).
Dildeki morfolojik unsurlar kelime yapımının ancak bir parçasıdır. Yapım
ekleri, çekim ekleri ve biçim eklerinden aşağıdaki gibi farklılıkları gösterir:
1) Kelime yapımı, yani dilin leksikolojisini zenginleştiren unsurlardır.
2) Çekim eklerine göre sayı bakımından çoktur.
60
Vinogradov, V.V., Slovoobrazovaniye v yego otnoşenii k grammatike i leksikologii // Voprosı
teori i istorii yazıka, 133. sayfa.