bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Giriş<br />
Bu bölümde Sovyet dilbilimciliğinde çığır açan V. V. VINOGRADOV<br />
üzerine durmakla beraber onun diğer lehçelerin araştırılmasına yaptığı katkı <strong>ve</strong><br />
modele geniş bir şekilde dolaylı olarak gönderme yapılmıştır 26 . Ek olarak A. N.<br />
KONONOV’un eklemeli dillerin doğası <strong>ve</strong> bu dillerin kolay incelenebileceğine dair<br />
düşüncesini de ortaya koyduk; sonuç olarak KONANOV Türkoloji’deki birçok<br />
eserin meydana gelmesi <strong>ve</strong> pek çok kaynakta eklemeli dillerle ilgili bir düşünce<br />
olduğunu yazar.<br />
Kırgız dilbilimiyle ilgili olarak önceden yapılan araştırmalarda K.<br />
TINISTANOV’un sayımına göre 66 yapım <strong>ve</strong> çekim ekiminin olduğunu 27 , İ. A.<br />
BATMANOV’un sayımına göre 37 ek olduğunu belirtilmiştir 28 . Son zamanlarda<br />
yapılan araştırmalardan D. İSAYEV’in okullar için gramerinde 53 ek 29 , K.<br />
SEYDAKMATOV ise 381 ek 30 olduğu bildirilmektedir. Araştırılmakta olan eserde<br />
ise 193 yapım ekinin olduğu açıklanmıştır.<br />
Eklerin çeşitli sayılarda olması; anlam <strong>ve</strong> biçim arasındaki izlerin<br />
bilinmemesi <strong>ve</strong>ya çok nadir görülen eklerin henüz etimolojisinin yapılmamasıyla<br />
ilgili olan bir durumdur.<br />
Bir de kök olarak adlandırdığımız kelimelerdeki temel anlam, yan anlam <strong>ve</strong><br />
mecaz anlamların arasındaki bağ tamamıyla incelenmemiştir. Dilimizin kendi<br />
sözvarlığındaki tüm kelimelerin sayımı daha çıkmamıştır. Bunun için günümüzde<br />
kullanılan köklerin eski <strong>ve</strong> yeni biçimlerinin incelenmesi ayrıca bir ilgiyi uyandırır.<br />
Sadece köklerdeki anlam değil, ek morfemlerdeki anlamlar da özel olarak<br />
incelenmeye değerdir. Tüm bilgiler hakkında genelleme yapmak için ayrıca bir<br />
istatistik uygulaması da gerektirmektedir. İnceleme ise anlam-biçim ilişkisini kapsar.<br />
26<br />
Vinogradov, V. V., Ruskiy yazık, grammatiçeskoye uçeniye o slo<strong>ve</strong>, M., L., 1947, sayfa 8-38.<br />
27<br />
Tınıstanov, K., Ene tilibiz, 1928.<br />
28<br />
Batmanov, İ. A., Grammatika kırgızskogo yazıka, 1940.<br />
29<br />
İsayev, D., Kırgız tilinin grammatikası, Frunze, 1953.<br />
30<br />
Seydakmatov, K., Kırgız tilin kıskaça etimolojik sözdügü, Frunze, İlim, 1988, 305-398. sayfalar.
Change language