bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
terimlerin Kırgızca açıklamaları yapılmamıştır. 3) Bazı uzmanlar, terimin Kırgızcası<br />
bulunduğu halde özellikle Rusçadan terim almışlardır. 4) Özellikle Rusça birleşik<br />
kelimelerin Kırgızcaya çevrilmesinde birçok problem vardır.<br />
Yazar, Rusçadan elden geldiğince terim alınmaması gerektiği fikrinin yanında<br />
Kırgız terminolojisinin gelişmesinde <strong>ve</strong> zenginleşmesinde Rusçanın büyük bir katkısı<br />
olduğunu da belirtiyor. Kırgız terminolojisiyle ilgili (1983’e kadar) en önemli<br />
yayının V. ZAKİROVA’ya ait olduğunu kabul eden yazar V. ZAKİROVA’nın<br />
eserinde hiç kaynak göstermemesini eleştirmektedir.<br />
Dilde yeni bir kavram her zaman yeni terim gerektirmez. Yazar Kırgız<br />
Terminolojisi kitabında hangi terimlerin aynen alınabileceği hangilerinin çevrileceği<br />
konusunda tamamen bir yargı belirtmemektedir. Kitabın son bölümünü ise yazar<br />
Rusçadan alınacak terimlerin hangi ek <strong>ve</strong>ya kelimelerle Kırgızcaya çevrilmesi<br />
gerektiğini örnekler <strong>ve</strong>rerek tek tek belirtmiştir.<br />
Kırgızcanın gelişmesi için öncelikle Kırgız terminolojisinin gelişmesi<br />
gerektiğini vurgulayan ORUZBAYEVA terminolojinin gelişmesi içinse 3 önemli<br />
kural ortaya koymaktadır. 1) Terim olarak Kırgızca kelimelerin kullanılması 2)<br />
Arapça <strong>ve</strong> Farsça kelimelerin belli ölçüde kısıtlanması 3) Rusça <strong>ve</strong> uluslar arası<br />
kelimelerin daha yaygın olarak kullanılması 107 . Bir terimde aranacak özellikleri ise<br />
şu şekilde sıralamaktadır: 1) Terimin sadece belli bir anlamı bildirmesi 2) Terimin<br />
kısa olması 3) Var olan terimin aynısına <strong>ve</strong>ya benzerine ihtiyaç yoktur 108 . Bu<br />
kuralları ortaya koyan ORUZBAYEVA henüz yeni yeni oluşmakta <strong>ve</strong> gelişmekte<br />
olan Kırgız terminolojisi alnında daha sonra ortaya çıkabilecek sıkıntıların,<br />
tartışmaların önünü almaya çalışmıştır. Önceleri bilimsel terimlerin de Kırgızcaya<br />
çevrilebileceğini savunan ORUZBAYEVA günümüzde artık bu fikre sıcak<br />
bakmamakta <strong>ve</strong> hızla gelişmekte olan teknoloji, uzay gibi bilim dallarında<br />
uluslararası terimlerin aynen kullanılması gerektiği fikrini savunmaktadır. Ancak bu<br />
teklifi yaparken bu terimlerin iki dilliliği artıracağı <strong>ve</strong>ya Kırgızcaya zararı olup<br />
olmayacağı açısından değil sadece toplumsal iletişim için bunun gerekliliğini dikkate<br />
almaktadır. Kabul edilen terimlerin her ne olursa olsun ülkedeki her alanda aynen<br />
107 Oruzbayeva, B. Ö., (1987).Dil Medeniyet <strong>ve</strong> Terminoloji, Kırgız Til İliminin Manilüü<br />
Maseleleri, 1995, Bişkek, İlim 242-265. sayfalar<br />
108 A.g.e.
Change language