bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...

2) Milli dillerdeki ilmi prensipler yetersiz olduğu için bunlar arasında
uyuşmazlıklar yer almaktadır.
3) Bir kelimenin çeşitli manalarda tekrarlanmasından kaynaklanan
karışıklıklar vardır.
4) Ana dilde kelime manası olan alıntı kelimelerin iyi araştırılmadan kelime
kelime tercüme edilmesi anlam karışıklığına yol açmaktadır.
Tercümesi mümkün olan bazı terimlerin hiç tercüme edilmeden aynen
kullanılmakta olduğunu görmekteyiz. Örneğin: Glinozem, anomaliya, peregar,
belmo, sulema, sumka, parazit, antipatiya, apatiya, appetit, travma, bolevaya tokça,
baryer, gibi terimler aynen kullanılmaktadır.
5) Terimlerin yazılmasında zarureti olmamasına rağmen –lık eki çok fazlaca
kullanılmaktadır.
6) Terminoloji komisyonu tarafından belirlenen terminoloji sistemleri ile
basında yer alan çeviri ve metinler arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Son olarak terimlerin yanlış kullanılması edebiyat dilinin yapısını (sitiline)
olumsuz etkilemektedir. Yukarıdaki dile getirilen sorunların çözülmesi için sadece
komisyonun değil tercüman, ilim adamları ve gazetecilerin de önemli vazifeleri
vardır. Terimleri ansiklopedi de makale konusu olarak yerleştirmede bazı zorluklarla
karşı karşıya geleceğimiz önceden hatırlatıyoruz. Bunlardan bazıları:
1) Terminolojide tercüme edilen terimlerin eş anlamlı kelimelerle beraber
yazıldığına rastlıyoruz. Örneğin: Stroy, katar, tartip, tüzülüş, kuruluş;
gosudarstvonnıy tüzülüş, mamlekettik tüzülüş, mamlekettik kuruluş; stroy yazıka,
tildin tüzülüşü; stroy materyali, kuruluş materialdarı, öndürüü, proizvodit, kızılça
öndürüü (Şeker üretmek).
2) Tercüme edilmeden kullanılan kelimelere gramatik şekil vermede zorluklar
vardır. Örneğin: kaustiçeskaya soda, kosmos-kosmiçeskiy, diyeta-diyetiçeskiyu,
yurist-yuridiçeskiy, gibi kelimelerin çevirilerine bakalım. Normalde diyetiçeskiydietikalık,
kaustiçeskiy –kaustikalık, kosmiçeskiy-kosmikalık, yuridiçeskiyyuridikalık
olarak tercüme ediliyor. Ancak bu tercümeler doğru değildir. Çinkü
Rusça veya diğer Batı dillerinde diyetika, kaustika, kosmika, yuridika gibi kelimeler
yoktur. Burada yapılması gereken en doğru şey terim olan kelimenin ilk kökünün
bulunarak Kırgızca gramerine uydurmaktır. Bu durumda diyetikalık veya diyeta-