ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

mileriydi. Bazen azizin bireysel özellikleri, aşağılayıcı ritüellerin
ve gösterilerin gelişimine hizmet ederdi. Sözgelimi, Marsilya’da
kutlanan Aziz Lazarus bayramında atlar, katırlar, eşekler, boğalar
ve sığırlarla geçit törenleri yapılıyordu. İnsanlar maske takıp sokaklarda
ve meydanlarda “büyük dans”ı icra ediyordu (magnum
tripudum). Muhtemelen bu, Lazarus’un maddi bedensel topografik
bir yananlam barındıran (bedenin alt kısmını temsil eden) cehennem
efsaneleri halkasına bağlı olmasından kaynaklanıyordu. 28 Lazarus
ayrıca, ölüm ve dirilme temasıyla da ilgiliydi. Bu bayramın
antik yerel pagan kutlamalarının bazı öğelerini kapsamasının nedeni
de budur.
Gülme ve bedensel ilke birçok başka içki partisinde, özel kutlamalarda
veya halka açık eğlencelerde de meşrulaşmıştı.
Karnaval ve büyük perhiz arifesine özgü gülme 29 konusuna
zamanı gelince tekrar döneceğiz. Ama burada, kutlama gülmesinin
zamanla ve mevsim dönümleriyle olan temel bağlantısını bir kez
daha vurgulamalıyız. Krallar bayramının takvimsel boyutu, kilisenin
dışındaki popüler gülme biçiminde canlandırılıp hayata geçirilmişti.
Burada, mevsim değişiklikleriyle, güneş ve ayın evreleriyle,
bitki örtüsünün ölümü ve dirilmesiyle ve tarım mevsimlerinin birbirini
izlemesiyle olan bağlantı ön plana çıkıyordu. Bu ardışıklıkta
yeni veya yenileyen her şey, yaklaşmakta olan her şey olumlu bir
öğe olarak vurgulanır. Ve bu öğe de, daha geniş, daha derin bir anlam
kazanır: İnsanların daha mutlu bir geleceğe, daha adil bir toplumsal
ve ekonomik düzene, yeni bir hakikate dair umutlarını ifade
eder. Bayramın neşeli boyutu, tıpkı Roma Saturnalia’larının Altın
Çağ’a dönüşü bildirmeleri gibi, genel bir maddi zenginlik, eşitlik
ve özgürlükten oluşan daha mutlu bir geleceği ifade ediyordu. Dolayısıyla,
ortaçağ bayramı adeta Janus’un iki yüzünü barındırıyordu.
Resmi, dinsel yüzü geçmişe dönüp mevcut düzeni onaylıyordu,
pazar meydanındaki halka ait yüzü ise geçmiş ve şimdinin cenaze
törenine katılarak geleceğe bakıp gülüyordu. Pazar meydanı bayra­
28. Bu efsaneler halkasını daha ayrıntılı tanımlayacağız. Şimdilik, yalnızca “cehennem’’in
karnavalın vazgeçilmez bir öğesi olduğunu zikretmekle yetineceğiz.
29. Barındırdığı karmaşık imgeler sistemiyle karnaval, folk mizah kültürünün en
eksiksiz ve en arı dışavurumuydu.
101