ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

afa da kesen bu yorum, müteakip dönem boyunca geçerliliğini korumuştur.
Popüler gülme, maddi bedenin alt kesiti, uç boyutta grotesk
abartı ve yüceltme, komik folk öğeleri -La Bruyère Rabelais’de
bulduğu tüm bu öğeleri “ham on altıncı yüzyıl mirası” olarak
reddeder. Yine de, Rabelais’nin ustalığı ve toplumsal yergisi kadar
“psikolojisi”ni ve sunduğu “tipler”i de gözden kaçırmamıştır. Rabelais’nin
yapıtını bir bütün olarak anlamaya ve hiçbir öğesini bir
kenara bırakmamaya kararlı ilk girişimse, on dokuzuncu yüzyılın
ikinci yarısında yayımlanan kitabında Stapfer tarafından gerçekleştirilmişti.
53 Ama Rabelais’yi tarihsel ve alegorik olarak yorumlama
yöntemi daha on yedinci yüzyılda geliştirilmişti.
Rabelais’nin yapıtı son derece zordur. Genellikle yalnızca çağdaşları,
hatta bazen sırf en yakın dostları tarafından anlaşılan çok sayıda
göndermeyle doludur. Yapıt ansiklopediktir; farklı bilgi ve teknoloji
alanlarına özgü birçok özel terim içerir. Bir de, ilk kez Rabelais
tarafından Fransızca’ya kazandırılan çok sayıda yeni ve zor sözcük
içerir. Rabelais’nin yorumlar ve açıklamalar gerektirdiği açıktır.
Romanının dördüncü kitabına “Kısa bir Beyan” ekleyerek bu yaklaşımın
temellerini bizatihi Rabelais’nin kendisi atmıştı (Briève déclaration'
un yazarının Rabelais olduğu neredeyse kesindir).
Rabelais’nin beyanı, yapıtına ilişkin filolojik yorumlar için bir
dayanak sunuyordu. Le Duchat’ın ünlü yorumu 1711 tarihine aitti,
ama önemini günümüze değin korudu. Le Duchat’ın çalışması benzersizdir.
Bu yazarın girişiminin öncesinde ve sonrasında ve hatta
günümüzde, bu alandaki açıklamalar ve yorumlar ne filolojik ne de
dar anlamda tarihsel olan tamamen farklı bir çizgi izlemiştir.
Rabelais, Gargantua’nın birinci kitabına yazdığı önsözde, yapıtının
gizli anlamına dikkati çeker: “Yeni bir lezzet, en mankafa öğretiyi
bulacaksınız burada; dinimizin, politik sistemimizin, ekonomik
yaşamımızın en derin sırlarını, en endişe verici sorunlarını öğreneceksiniz.”
Bu pasajı daha sonra ele alacağız. Okuyucunun ilgisini uyandırmaya
yönelik basit bir geleneksel araç olarak kabul edilmesi, her ne
kadar on beşinci ve on altıncı yüzyılların edebiyatında böyle araç­
53. Paul Stapfer, Rabelais, A. Colin, 1889.
130