ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

imge dokuları neredeyse Rabelaisci bir grotesk yaşamla doludur.
Bağımsızlıklarını korurken bir yandan da Rabelais’nin etkisini
farklı biçimlerde barındırmayı başaran önemli yazarlar dışında,
kendi dönemlerinin vakayinamelerinde hiçbir bağımsız kayıt bırakmayan
çok sayıda önemsiz taklitçiye rastlarız.
Başarı ve itibarın Rabelais’ye tam da Pantagruel'in yayımlanmasını
izleyen ilk birkaç ayda bir anda gelmiş olduğunu vurgulamak
gerekir.
Peki ama, Rabelais’nin kazandığı bu itibar, çağdaşların
hayranlık dolu ama kesinlikle şaşkınlık içermeyen yorumları ve romanının,
o dönemin büyük ciddi edebiyatı üzerindeki -eğitimli hümanistler,
tarihçiler, politik ve dini risaleciler ve son olarak da bu
denli çok taklitçi üzerindeki- muazzam etkisi ne anlatır?
Rabelais’nin çağdaşları, Rabelais’nin yapıtını canlı ve hâlâ güçlü
bir geleneğin artalanı çerçevesinde kavramışlardı. Rabelais’nin
biçeminden ve imgelerinden değil yapıtının güçlü yapısı ve başarısından
etkilenmişlerdi. Rabelais’nin dünyasının bütünlüğünü algılamış,
yazarın dünyasının on yedinci yüzyılda heterojen, on sekizinci
yüzyıldaysa tümüyle aykırı görünecek olan öğelerini bir araya
getiren temel ilişkileri ve bağlantıları kavramışlardı. Bizim gözümüze
böylesine farklı görünen tüm bu öğelere tek bir mantığın
hâkim olduğunu bildikleri için de, romanın sıradan, kaba saba,
edepsiz, bilgiçlik taslayan ve maskaraca konuşmaları kadar yemek
sohbetlerinde ifade edilen sorunların ve fikirlerin yüksek düzeyi de
ilgilerini çekmişti. Ayrıca, Rabelais’nin imgeleriyle folk gösteri biçimleri
arasındaki bağı, bu imgelerin cümbüşünü, çevrelerine derinden
derine sızan karnaval atmosferini güçlü bir biçimde hissetmişlerdi.
5 Başka bir deyişle, o dönemde insanlar aynı dünya görüşüyle,
tek bir büyük biçemle beslenmekte olduklarından Rabelaisci
estetik ve ideolojik dünyanın bütünlüğüyle düzenini, Rabelais’nin
biçeminin tutarlılığını ve bu biçemi oluşturan tüm öğelerin ahengini
kavramışlardı. Rabelais’nin yapıtlarının on altıncı yüzyılda ve
müteakip yıllarda değerlendirilmesindeki temel farklılık budur.
Çağdaşlan bu tek büyük biçemi kavramıştı; oysa sonraki iki yüzyı­
5. (Bkz. a.g.e. dn. 2, J. Boulenger, s. 17 ve L. Sainean, s. 20).
82