ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

edebilmek için hepsini alıp kullanabilir.
Tür dillerinin, mesleki jargonların vb. dilsel işaretleyicilerini
(sözcüklerin rengi, anlamsal tonlama vb.) değil de (yani, deyim yerindeyse,
amaçsal bir sürecin doku sertleşmesi tortuları olan işaretleri,
bir amacın gerçekten yaşayan projesinin ilerlediği yolda arta
kalan göstergeleri değil de), göndergesel ve anlatımsal -yani,
amaçsal- etkenleri genel edebi dili katmanlaştıran ve farklılaştıran
güç olarak sürekli ön plana çıkarmamızın nedeni de bu. Dilsel açıdan
gözlemlenebilir ve sabitlenebilir olan bu dışsal işaretler, bir
amaç tarafından kendilerine verilmiş olan özgül kavramsallaştırma
anlaşılmaksızın kendi içlerinde anlaşılamaz veya incelenemezler.
Söylem adeta kendisinin ötesinde, nesneye yönelik canlı bir itkide
[napravlennost'] sürdürür yaşamını; şayet kendimizi bu itkiden
tamamen koparacak olursak, elimizde kalan tek şey, sözcüğün
çıplak cesedi, kendisine bakarak belirli bir sözcüğün yaşamdaki
toplumsal durumu veya yazgısı hakkında hiçbir şey öğrenemeyeceğimiz
çıplak cesedi olacaktır. Sözcüğün ötesine uzanan itkiyi göz
ardı ederek, sözcüğü sözcük olarak incelemek, tıpkı psikolojik deneyimi
yönelmiş olduğu ve kendisini belirleyen gerçek yaşamın
bağlamının dışında incelemek denli anlamsızdır.
Daha önce de belirttiğimiz üzere, edebi dilde katmanlaşmanın
amaçsal boyutunu vurgulayarak, mesleki ve toplumsal lehçeler,
dünya görüşleri ve bireysel sanatsal yapıtlar gibi metodolojik açıdan
heterojen fenomenleri tek bir diziye yerleştirebiliriz, çünkü
bunların amaçsal boyutunda, hepsinin de yan yana sıralanabileceği
ve diyalojik olarak sıralanabileceği ortak düzlemi buluruz. Meselenin
tümü, “diller” arasında bir hayli özgül diyalojik bağıntılar olabileceği
gerçeğine dayanmaktadır; nasıl kavranırlarsa kavransınlar,
bu dillerin hepsi de, dünyaya dair belirli bakış açıları olarak kabul
edilebilir. Katmanlaşma işini gören toplumsal güçler ne denli farklılaşırsa
farklılaşsın -bir meslek, bir tür, belirli bir eğilim, tekil bir
kişilik-, katmanlaşmanın her yerde gelip dayandığı nokta, dilin
(göreceli) süreklilik taşıyan ve toplumsal olarak anlamlı (kolektif)
özgül (ve sonuçta sınırlayıcı) amaçlar ve vurgularla doldurulmasıdır.
Katmanlaşmaya yol açan bu doldurma işlemi ne denli uzun sü­
70