ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

More documents

Recommendations

Info

VI Dilbilim, filoloji ve beşeri bilimlerde metin sorunu: Bir felsefi analiz deneyi* Analizimizin öncelikle olmadığı bir şeyden ötürü felsefi bir analiz olarak adlandırılması gerekiyor: dilbilimsel, filolojik, edebi veya başka herhangi bir özel analiz (inceleme) biçimi değil. Bunun kimi avantajları var: İncelememiz eşiğe ait alanlarda, yani yukarıda sözü edilen disiplinlerin sınırlarında, bu disiplinlerin bağlantı ve kesişme noktalarında ilerleyecek. Metin (ister yazılı ister sözlü olsun) tüm bu disiplinlerin ve ge- * M.M. Bakhtin, Speech, Genres & Other Late Essays (Söz Türleri ve Son Döneme ait Başka Denemeler), University of Texas Press, 1986'den, s. 103-131 alınmıştır. Çeviren Vern W. McGee, yayına hazırlayanlar Caryl Emerson ve Michael Holquist. 334
nelde beşeri bilimler ve felsefedeki tüm düşüncelerin (kaynaklarındaki teolojik ve felsefi düşünce de dahil olmak üzere) başlıca verisidir. Dolayımsız gerçekliktir metin (düşünce ve deneyimin gerçekliğidir), söz konusu disiplinlerin ve bu düşüncenin hasıl olabileceği yegâne gerçekliktir. Metnin olmadığı yerde, hiçbir inceleme nesnesi, hiçbir düşünce nesnesi de olamaz. “İçerimlenen” metin: Eğer “metin” sözcüğü geniş anlamda -herhangi bir bağdaşık göstergeler bütünü olarak- anlaşılacaksa, bu durumda sanat incelemesinin bile (müzik incelemesi, güzel sanatlar teorisi ve tarihi) metinlerle (sanat yapıtlarıyla) uğraştığını söyleyebiliriz. Düşüncelere dair düşünceler, deneyimlerin deneyimleri, sözcüklere dair sözcükler ve metinlere dair metinler. İşte tam da bu noktada, her ne kadar kesin, ihlal edilemez sınırlardan söz edemesek de, disiplinlerimizle (beşeri bilimler) doğa bilimleri (doğaya dair bilimler) arasındaki temel ayrım yatmaktadır. Beşeri bilimlere dair düşünce, arkalarında ifşa edilen tanrılar (vahiyler) veya insanlar (yönetenlerin yasaları, ataların düsturları, anonim vecizeler, bilmeceler vs.) duran başkalarının düşünceleri, istemleri, tezahürleri, ifadeleri ve göstergeleri hakkındaki düşünce olarak doğar. Metinlerin bilimsel olarak kesin doğrulanışı ve metin eleştirisi daha sonra gelir (bu da beşeri bilimler alanındaki düşüncede benimsenmiş olan inançlardan yüz geri edilmesini, yani kuşkuculuğun kökenini temsil eder). Başlangıçta, inanç yalnızca anlamayı -yorum- gerektiriyordu. Bu inanç dünyevi metinlere de uygulandı (dillerin incelenmesi vs.). Ancak burada, beşeri bilimlerin tarihini, hele hele filoloji veya dilbilimi araştırmaya kalkışmadığımızı belirtelim. Bunun yerine, beşeri bilimlerde düşüncenin özgül mahiyeti ile, araştırmacının yalnızca bir metin biçiminde ulaşabileceği diğer düşüncelere, fikirlere, anlamlara vb. yönelmiş olan özgül düşüncenin mahiyeti ile ilgileniyoruz. Araştırmanın amaçları ne olursa olsun, tek olası kalkış noktası metnin kendisi olabilir. Kendilerine denk düşen beşeri bilimlerin -başlıcaları, dilbilim, filoloji, edebiyat incelemeleri vb.- ilk verileri olan sözel metinler üzerinde duracağız yalnızca. Her metnin bir öznesi ve yaratıcısı (bir konuşucu veya bir ya 335
Page 2 and 3:
Mikhail Bakhtin 1920’lerde başla
Page 4 and 5:
Ayrıntı: 330 İnceleme dizisi: 17
Page 6 and 7:
İ N C E L E M E D İ Z İ S İ ŞE
Page 8 and 9:
IV. DOSTOYEVSKİ’NİN YAPITLARIND
Page 10 and 11:
çatsa ya da dil çıkarsa da, dı
Page 12 and 13:
her alanda, karşıtların birbirin
Page 14 and 15:
nızca tek bir nesnel dünya vardı
Page 16 and 17:
lerin ilk kullanılışından tüm
Page 18 and 19:
pıt, kendini belli bir tür içind
Page 20 and 21:
kamusal alanın varlığını kayde
Page 22 and 23:
tin’in verdiği addır. Edebi sis
Page 24 and 25:
ancılaşma oluşturur. Romana kat
Page 26 and 27:
Tıp kitaplarının diliyle en kaba
Page 28 and 29:
olan geçmişin, kendisini betimley
Page 30 and 31:
lıklı yazı yeralır. Bu derleme
Page 32 and 33:
Ama aynı zamanda, bu dikey dünyay
Page 34 and 35:
ir aydının, üstelik de din üzer
Page 36 and 37:
“Türün biçembilimi” üzerind
Page 38 and 39:
Böyle bir bakış açısı, kişiy
Page 40 and 41:
liği olarak tanımlanabilir. Herha
Page 42 and 43:
sözünün en kesin ve eksiksiz bet
Page 44 and 45:
şiminden koparılan bu öğe biçe
Page 46 and 47:
Viktor Vinogradov 7 sanatsal düzya
Page 48 and 49:
Söylemin bu görevleri ve yazgıla
Page 50 and 51:
u bize göre çok önemli bir nokta
Page 52 and 53:
li bir bütünmüş gibi, öğeleri
Page 54 and 55:
Bu fenomenlerin son yıllarda dil v
Page 56 and 57:
ir ışık ışını biçiminde tah
Page 58 and 59:
ihsel insan söylemi bu ayrıcalı
Page 60 and 61:
laştıran artalana göre. Ama şim
Page 62 and 63:
de duyumsanan- okuyucunun inanç si
Page 64 and 65:
mak açısından böylesine özel b
Page 66 and 67:
ebilir, dışarıdan, nesnel özgü
Page 68 and 69:
nısına sahip dil öğeleri bulunu
Page 70 and 71:
çimleri, diğer eğilimlere, taraf
Page 72 and 73:
edebilmek için hepsini alıp kulla
Page 74 and 75:
ı telaffuz eden kişinin ağzında
Page 76 and 77:
eder (Slav Kilisesi), başka bir di
Page 78 and 79:
sel özgüllük, belirli hiçbir ko
Page 80 and 81:
tür, meslek ve toplumsal temelli k
Page 82 and 83:
II Gülmenin tarihinde Rabelais* G
Page 84 and 85:
imge dokuları neredeyse Rabelaisci
Page 86 and 87:
Geschichtsklitterung (1575) diye gr
Page 88 and 89:
mesi daha o zamandan şekillenmeye
Page 90 and 91:
ki yeri yalnızca aşağı türlere
Page 92 and 93:
gülmeye başlamaz ve ancak gülmey
Page 94 and 95:
ir kez daha vurgulayalım. Bu, Rabe
Page 96 and 97:
Belirttiğimiz üzere, Ortaçağ’
Page 98 and 99:
lar. Biz insanlar da, pek sağlam y
Page 100 and 101:
vunusunda daha önce aktarılan ben
Page 102 and 103:
ve maddi bedensel alçalma öğeler
Page 104 and 105:
mı, koruyucu, zamansız durağanl
Page 106 and 107:
Okul ve üniversite eğlenceleri, o
Page 108 and 109:
ve Konsey anayasalarına, papalık
Page 110 and 111:
Gülmenin evrensel niteliği yukar
Page 112 and 113:
da sürdürüldü. Evrenselciliği
Page 114 and 115:
edensel mezardır, ama güzel ve ye
Page 116 and 117:
ve ölüm cezasından bir noktaya k
Page 118 and 119:
ğacak şeylerin geleceğiyle iliş
Page 120 and 121:
oynamamıştı. Rönesans Fransa’
Page 122 and 123:
tagruel’i olarak nam saldı. Calv
Page 124 and 125:
ve değer kaybına uğradı. Rabela
Page 126 and 127:
mektedir. Kahraman Lysis’in delil
Page 128 and 129:
sohbeti, modern dönemlerin özel a
Page 130 and 131:
Bu yorum, “Rabelais sorunu”nu a
Page 132 and 133:
afa da kesen bu yorum, müteakip d
Page 134 and 135:
1663 Amsterdam baskısına çeşitl
Page 136 and 137:
ğımsız kendi estetik mantığın
Page 138 and 139:
duğu doğruydu. Özellikle Moliere
Page 140 and 141:
Rabelais’ye yönelik tutumunun ti
Page 142 and 143:
oluşum aşamasının sona erişini
Page 144 and 145:
Dünya edebiyatında, bu iki boyutu
Page 146 and 147:
Romantik yorumcuların geniş kavra
Page 148 and 149:
söylediğimiz gibi, bu bağlantıy
Page 150 and 151:
On dokuzuncu yüzyılın ikinci yar
Page 152 and 153:
izi tatmin etmemektedir. Aslında,
Page 154 and 155:
anc da, Febvre de Rabelais’nin fe
Page 156 and 157:
laştırır (bunu da yirminci yüzy
Page 158 and 159:
Rabelais’nin yapıtını insanlar
Page 160 and 161:
mi ne de biçemi açısından tipik
Page 162 and 163:
oyunca, Rabelais keskin bir kavrama
Page 164 and 165:
Dördüncü kitabın önsözünde,
Page 166 and 167:
Ill Epik ve roman* Bir roman incele
Page 168 and 169:
ler olarak, bir miras olarak dahil
Page 170 and 171:
kurduğu bir çağda, öbür türle
Page 172 and 173:
özgün mıntıkaya (tüm açık-u
Page 174 and 175:
işin içine dahil etmeden- romanı
Page 176 and 177:
tururlar: bu türlerin gösterişli
Page 178 and 179:
kapalı ve kör olan ulusal diller
Page 180 and 181:
leminde bulunur. Aralarındaki uzam
Page 182 and 183:
evrelerinden geçen temas mıntıka
Page 184 and 185:
ve yeniden düşünüldüğü alan
Page 186 and 187:
genişlemesidir, bu dünyanın (zam
Page 188 and 189:
çıkışları ve ilk oluşumları
Page 190 and 191:
türler, oluşmakta olan bir tür o
Page 192 and 193:
da bir tür olarak, zamandaşlar ar
Page 194 and 195:
epik imgesine ilişkin hiçbir şey
Page 196 and 197:
yeni durumdur. Yazarın bu yeni kon
Page 198 and 199:
Romanda bir geçmişin tasvir edilm
Page 200 and 201:
Şimdi, yukarıdaki söylediklerimi
Page 202 and 203:
minin daha sonraki aşamalarında i
Page 204 and 205:
Onda aranacak, kestirilebilecek hi
Page 206 and 207:
le) kurmaca komik ölümlerine sık
Page 208 and 209:
lenizm arasındaki sınırda ve Ort
Page 210 and 211:
Şimdiki zamanın muazzam bir netli
Page 212 and 213:
gibi çağdaşlarınca geliştirilm
Page 214 and 215:
kahramanı değildir. Aynı zamanda
Page 216 and 217:
kü kahraman ve olay örgüsü tek
Page 218 and 219:
ini tam da kaynaklarına dek sürme
Page 220 and 221:
karnaval duygusunun tipik özelliğ
Page 222 and 223:
Bir ölçüde fazla basite indirgey
Page 224 and 225:
yıkmaya başlamıştı. Sonuçta,
Page 226 and 227:
esnekleşir; tarihsel gerçeklikte
Page 228 and 229:
Menippos yergisi, (antik dönemin)
Page 230 and 231:
olduğu söylenebilir; bu serüvenl
Page 232 and 233:
özel tip bir deneysel fantastiklik
Page 234 and 235:
10. Menippea keskin tezatlar ve zı
Page 236 and 237:
oynanan rollere dönüştürülmesi
Page 238 and 239:
temsil edilir: hapishaneler, kölel
Page 240 and 241:
tarılması söz konusu olabilir; y
Page 242 and 243:
temsil edilen tüm malzemelerin bir
Page 244 and 245:
lirgin biçimde tezahür eder), kar
Page 246 and 247:
krizlere, dünyanın ve insanların
Page 248 and 249:
naval meydanına dair birkaç sözl
Page 250 and 251:
tılmaksızın, ortaçağ insanın
Page 252 and 253:
Temel karnaval gövdesinin bu daha
Page 254 and 255:
imgedir -güzellik ve çirkinliğin
Page 256 and 257:
züm getirmez; somut duyumsal karna
Page 258 and 259:
ları da dahil olmak üzere), menip
Page 260 and 261:
peri masalı”, menippea’nın ge
Page 262 and 263:
yayımlamayı reddeden editörler (
Page 264 and 265:
vam etmekte gibidir. Ölü filozof
Page 266 and 267:
Böyle bir yerde yoldan çıkma, so
Page 268 and 269:
zar oyununu (zarlar atılmadan önc
Page 270 and 271:
fından istikrarlı bir şekilde ke
Page 272 and 273:
dan şimdilik gevşemiştir) ve ins
Page 274 and 275:
ir hayli genişler. Menippea’nın
Page 276 and 277:
“Gülünç Adamın Düşü”nde
Page 278 and 279:
normlarının da üstünden atlamak
Page 280 and 281:
kolnikov’dan tutun da Ivan Karama
Page 282 and 283:
kikat olduğunu ve ister düşte is
Page 284 and 285:
önem taşıyordu. Ama aynı zamand
Page 286 and 287: ve sefil bir ortamda okunan İncill
Page 288 and 289: enkarne oldu ve edebiyatın özel v
Page 290 and 291: ıyla bileşimini bulur. Karnavalla
Page 292 and 293: Ortaçağ’daki ve son olarak da R
Page 294 and 295: lendik -Dostoyevski’de karnavalla
Page 296 and 297: Anlatının tınısı bir karnaval
Page 298 and 299: lir. İmgenin yapısını belirleme
Page 300 and 301: ir şekilde yabancı değildi. Ama
Page 302 and 303: hangi bir iç zeminden yoksundur ad
Page 304 and 305: toprağa kadar eğer. Bir düşte
Page 306 and 307: genyev, Tolstoy ve Goncharov gibi y
Page 308 and 309: “Ölüler Evi, daha önce hiç ki
Page 310 and 311: mışın dışında şiddetli duygu
Page 312 and 313: ancı -Prens- karnavalda olduğu de
Page 314 and 315: olduğu gibi aynı imgede üstün v
Page 316 and 317: taklit edilemez benzersizliğini or
Page 318 and 319: man-uzam”) adını vereceğiz. Bu
Page 320 and 321: (Lazzarillo ve Guzman de Alfarache)
Page 322 and 323: zevari bir nitelik taşır. Walter
Page 324 and 325: kânlarında veya bürolarında otu
Page 326 and 327: anı: Yapıtlarında “ansızın
Page 328 and 329: mesi Lessing’in yapıtında deği
Page 330 and 331: acıları (şayet mevcutlarsa) ve b
Page 332 and 333: irbirlerine bağlı olan farklı za
Page 334 and 335: tasvir eder); bu, yazarın yaşadı
Page 338 and 339: zar) vardır. Muhtelif yazar tipler
Page 340 and 341: lir. Bu kutup dil sistemindeki (yin
Page 342 and 343: özel türde bir diyaloğun çevrim
Page 344 and 345: ler yinelenebileceğim de kabul etm
Page 346 and 347: olması mümkün müdür? Her biçe
Page 348 and 349: Zavallı katibin, unvan sahibi veki
Page 350 and 351: lebilir, açınabilir vb., ama aslo
Page 352 and 353: Birbirleri hakkında hiçbir şey b
Page 354 and 355: tün olarak yapıtın dahil olduğu
Page 356 and 357: Dilbilim bizatihi sözlü iletişim
Page 358 and 359: Gerçekleşmiş veya olası sözce,
Page 360 and 361: laşılmış olanın sınırları
Page 362 and 363: hatalı bir yoludur). Eğer sözce
Page 364 and 365: tılar doğurur. Sanatsal edebiyatt
Page 366 and 367: zırdaki veya yakındaki gönderile
Page 368 and 369: imlere bağlı olarak farklılık g
Page 370 and 371: alışılmadık 248 alışılmadık
Page 372 and 373: etimleyen özne 343 betimleyici dil
Page 374 and 375: çokkatmanlılık 19 çoksesli (pol
Page 376 and 377: Doktor Faustus 298 dokubilimsel (hi
Page 378 and 379: Euripides 118, 142 ev 302 evlilik 9
Page 380 and 381: grotesk gelenek ve akademik edebiya
Page 382 and 383: idrak tipleri 345 ifşa 242 ihtiras
Page 384 and 385: karnavalesk fantastik 308 karnavale
Page 386 and 387:
Le Berger etravagant 168 Le neveu d
Page 388 and 389:
Musâus 169 Musil 140 mutlak 104, 2
Page 390 and 391:
öz-nesneleştirme 358 öz-yabancı
Page 392 and 393:
oller 234 Roma 235,247 Roma edebiya
Page 394 and 395:
sıcak temas mıntıkası 287 simge
Page 396 and 397:
şiirsel söz 54 şiirsel tür 47,
Page 398 and 399:
uygunsuz davranışlar 114 uygunsuz
Page 400:
yönetenlerin yasaları 335 yukarı
show all

ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?