ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

lerle ve kendi kendisiyle (romanın öbür başat ve moda değişkeleriyle)
olan mücadelesini sık sık köklü bir biçimde ve aynen yansıtırlar.
Romanın edebiyattaki özel konumuna ilişkin, nitelik, boyut
veya süre bakımından öbür türlerinkiyle kıyaslanabilir olmayan konumuna
ilişkin bir anlayışa yakınlaşırlar.
Bu bağlantıda özellikle önemli olansa, on sekizinci yüzyılda yeni,
bir roman tipinin doğuşuna eşlik etmiş olan bir beyanlar dizisidir.
Bu dizi, Fielding’in romana ve Tom Jones'daki kahramanına
dair düşünceleriyle başlar. Wieland’in Agathon’a yazdığı sunuş yazısında
devam eder; dizideki en temel bağlantı ise, Blankenburg’ün
Versuch über den Roman’ıdır. 6 Dizinin sonuna geldiğimizdeyse, aslında
daha sonra Hegel tarafından formülleştirilen roman teorisine
ulaşırız. Her biri önemli aşamalarından birinde romanı yansıtan
(Tom Jones, Agathon, Wilhelm Meister) bu beyanların tümünde de,
romanın şu önkoşulları tipiktir: (1) romanın, “şiirsel” sözcüğünün
yaratıcı edebiyatın (imaginative literatüre) diğer türlerinde kullanıldığı
şekliyle “şiirsel” olmaması gerekir; (2) bir roman kahramanının,
sözcüğün epik veya trajik anlamında bir “kahraman” olmaması
gerekir: Kendisinde olumlu olduğu kadar olumsuz özellikleri de,
hem yüce hem bayağı, hem ciddi hem gülünç nitelikleri birleştirmesi
gerekir; (3) kahraman çoktan tamamlanmış ve değişmeyen bir
kişi olarak değil, evrilmekte ve gelişmekte olan biri, yaşamdan ders
alan bir kişi olarak resmedilmelidir; (4) epik eski dünya için neyse
roman da, çağdaş dünya için o olmalıdır (Blankenburg’un çok kesin
bir biçimde ifade ettiği ve daha sonra Hegel tarafından yinelenen
bir görüştür bu).
Tüm bu olumlu önkoşulların önemli ve verimli yönleri vardır
-bir arada alındıklarında, (romanın bakış açısından) öbür türlere
dair ve bu türlerin gerçeklikle olan ilişkilerine dair bir eleştiri oluş-
6. Friedrich von Blankenburg (1744-1796), Versuch über den Roman (1774), romanı
kahramanlardaki Tugende (erdem) yönelik bir ilgi, güdük bir psikoloji kapsamında
tanımlamaya çalışan 500 sayfanın üzerinde hacimli bir yapıt. 1965'te
(Stuttgart) Metzler tarafından bir tıpkıbasımı yayımlanmıştır. Beytrage zur Geschichte
deutschen Reichs und deutschen Sitten diye gösterişli bir başlık taşıyan
ve birinci kısmı 1775'te Versuch’tan bir yıl sonra yayımlanan bitmemiş bir romanın
da yazarı olan Blankenburg hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır.
173