ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

akterize olur. Bir romanda karşılaşmalar genellikle “yolda” cereyan
eder. Yol rastlantısal karşılaşmalar için özellikle iyi bir yerdir.
Yolda (“anayol”) -tüm toplumsal sınıfların, zümrelerin, dinlerin,
milliyetlerin, çağların temsilcileri olan- çok değişik insanların izledikleri
uzamsal ve zamansal patikalar, tek bir uzamsal ve zamansal
noktada kesişir. Olağan koşullarda toplumsal ve uzamsal mesafeyle
birbirinden ayrılan insanlar rastlantısal olarak bir araya gelebilir;
herhangi bir zıtlık boy gösterebilir, en farklı yazgılar çarpışıp içiçe
geçebilir. Yolda, insanların yazgılarını ve yaşamlarını tanımlayan
uzamsal ve zamansal diziler, bir yandan toplumsal mesafelerin kaybolmasıyla
giderek daha karmaşık ve daha somut bir hal alırken,
aynı zamanda birbirleriyle farklı şekillerde bileşirler. Yol kronotopu
hem yeni başlangıçların hareket noktası hem de olayların sonuçlandığı
yerdir. Zaman adeta uzamla kaynaşarak uzamın içine
akar (ve yolu şekillendirir); bu, bir seyir, bir akış olarak yol imgesindeki
zengin eğretileme genişlemesinin kaynağıdır: “Bir yaşamın
seyri, akışı”, “yeni bir seyirde yola koyulmak”, “tarihin seyri” vb.;
ana ekseninin zamanın akışı olarak kalması koşuluyla yolun bir eğretilemeye
dönüşme şekilleri çeşitli ve çok katmanlıdır.
Yol, tesadüfün egemenliğindeki olayların resmedilmesine özellikle
(ama münhasıran değil) uygundur. Bu, romanın tarihinde yolun
oynadığı önemli anlatısal rolü de açıklar. Antik gündelik gezi
romanının, Petronius’un Satrikon'u ve Apuleius’un Altın Eşek'inin
içinden bir yol geçer. Ortaçağın şövalye romanslarının kahramanları
yola çıkarlar ve bir romanın tüm olaylarının ya yolda gerçekleşmesi
ya da (yolun her iki tarafına bölünerek) yol boyunca yoğunlaşması
sık rastlanan bir durumdur.
Wolfram von Eschenbach’ın ParzivaVi gibi bir romanda kahramanın
gerçek anlamdaki Montsalvat seferi ya da yolculuğu, farkedilemeyecek
bir şekilde bir yol eğretilemesine, yaşamın seyri eğretilemesine,
(kahramanın hatalarına ve başarısızlıklarına ve yaşamının
asıl seyrinde karşılaştığı olaylara bağlı olarak) Tanrı’ya kâh yakınlaşan
kâh O’ndan uzaklaşan bir ruhun seyri eğretilemesine dönüşür.
On altıncı yüzyılın İspanyol başıboşlar (pikaro) romanının*
* [Ing. picaresque, İspanyolca picaro]-, başıboş insanların yaşadıkları rastgele
317