ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

eder (Slav Kilisesi), başka bir dilde türkü söyler, bir üçüncüsünde
ailesiyle konuşur ve bir kâtip aracılığıyla yerel otoritelere dilekçe
yazdırdığında ise, yine bir dördüncü dilde konuşmaya çalışır (resmi-okuma
yazma dili, “evrak” dili). Tüm bunlar, soyut toplumsallehçebilimsel
işaretleyiciler açısından bile farklı dillerdir. Ama bu
diller, köylünün dilsel bilincinde diyalojik olarak koordine edilmemişlerdir;
köylü birinden diğerine, düşünmeden otomatik olarak
geçer: Her biri tartışmasız şekilde yerli yerindedir ve her birinin yeri
tartışmasızdır. Köylü henüz, bir dile (ve bu dile tekabül eden dünyaya)
başka bir dilin gözüyle bakamaz (yani, gündelik yaşamın diline
ve gündelik dünyaya duanın veya türkünün diliyle bakamaz ya
da tam tersi). 16
Köylümüzün bilincinde dillerin kritik bir karşılıklı-canlanması
oluşmaya başlar başlamaz, bu dillerin yalnızca farklı diller olmakla
kalmayıp, haddi zatında birbirlerini renklendiren diller oldukları
kesinlik kazanmaya başlar başlamaz, bu dillerden kopartılamaz
olan ideolojik sistemlerin ve dünya görüşlerinin birbirleriyle çatıştıkları,
hiçbir şekilde barış ve huzur içinde yaşayamadıkları belirginlik
kazanır kazanmaz, bu durumda, bu dillerin ihlal edilemezlik
ve önbelirlenmişlik nitelikleri de son bulur ve aralarından insanın
bu diller arasındaki konumunu etkin bir şekilde seçme gereksinimi
ortaya çıkar.
İbadetin dili ve dünyası, türkünün dili ve dünyası, emek ve gündelik
yaşamın dili ve dünyası, yerel otoritelerin özgül dili ve dünyası,
şehre yeni göç etmiş işçilerin yeni dili ve dünyası -tüm bu diller
ve dünyalar huzurlu ve yarı ölü bir denge halinden er ya da geç
çıkıp kendi içindeki söz çeşitliliğini sergilemiştir.
Kuşkusuz, etkin edebi dilsel bilinç, edebi dilin dışında olduğu
kadar bizzat içinde de daha değişken ve kapsamlı bir heteroglossia
ile karşılaşır. Sözcüğün biçemsel yaşamına ilişkin herhangi esaslı
bir inceleme bu temel olgudan hareketle işe koyulmak durumundadır.
Karşılaşılan heteroglossia’nın mahiyeti ve kişinin bu heteroglossia’da
kendisini konumlandırma araçları, sözcüğün süreceği so­
16. Kuşkusuz, kasıtlı olarak basitleştirmekteyiz: Gerçek yaşamda bir köylü bunu
belli bir ölçüde yapabilirdi, yaptı da.
74