ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

Rabelais’nin yapıtını insanlardan koparmaya, insanları Rabelais’nin
yapıtından soğutmaya yönelik tüm girişimlerin en ustaca olanıdır.”
74
Şimdi, kısaca Rabelaisciliğin ülkemizdeki durumunu irdeleyelim.
Devrim öncesi Rus edebiyat eleştirisi, Rabelais’ye neredeyse tamamen
kayıtsız kalmıştı. Hiçbir Rabelaisci yoktu ülkemizde. Bu
konuya dair tek bir kitap veya monografi bile bulunmuyordu. Bu
alandaki Rus edebiyat teorisinin tümü, A. N. Veselovsky’nin bir ölçüde
kapsamlı makalesi “Rabelais ve Romanı” 75 ve I. Focht’un (bilimsel
açıdan hiçbir değer taşımayan) risalesi ile sınırlıydı. 76
A. N. Veselovsky’nin makalesi zamanı açısından (1878) tartışmasız
bir akademik ilgiye sahip olmuştu. Bu makale, Fransa’da dar
anlamda akademik bir Rabelaisciliğin gelişiminden çok önce ve La
Société des Etudes Rabelaisiennes''in kurulmasından çeyrek yüzyıl
önce yayımlanmıştı. Makale, romanın yazıldığı dönemle olduğu
kadar Rabelais’nin yapıtının muhtelif yönleriyle de ilgili, o zamanlar
için değerli ve yeni birtakım gözlemler içerir. Bu gözlemlerden
bazıları kabul edilmiştir; ama bizim bakış açımızdan Veselovsky’nin
yorumu birçok yanlış içerir.
Romanın temel niteliği, kökenine ve evrimine ilişkin açıklamasında
Veselovsky, her şeyden önce, Fransız kraliyet sarayını ve yönetici
sınıfın çeşitli temsilcilerini, Fransız feodal aristokrasisini,
görevlileri ve burjuvaziyi resmeden dar ve konjonktürel öğeleri ön
plana çıkartır. Halkın rolü ve özgül durumu hesaba katılmaz. Böylece,
Veselovsky, Ekim 1534’e değin Rabelais’nin yaşamının ilk
dönemindeki iyimserliğinin, saraydan gördüğü destekten, hüma-
74. Bkz. P. Dek, Siem Viekov Romana (“Romanın Yedi Yüzyılı"), Inostrannaya
Literatura, Gloslitizdat, Moskova, 1962, s. 121. Ayrıca bkz. Febvre'nin yoğun
eleştirisi L. E. Pinsky, Realism Epokhi Vozrozdeniya (Rönesans Gerçekçiliği)
içinde, Goslitizdat, Leningrad ve Moskova, 1961, s. 106-114.
75. A. N. Veselovsky, Izbrannity Statiy, Goslitizdat, Leningrad, 1939.
76.1. Focht, Rabelais, ego Zhyzn i tvorchestvo, 1914. Ayrıca, eski St. Petersburg
Üniversitesinin Fransız hocası Jean Fleury 1876-1877’de Paris’te Rabelais üstüne
bir monografi yayımlamıştır, o dönemde kayda değer bir çalışma olmakla
birlikte, Rus Rabelaisciliğiyle hiçbir bağlantısı yoktur.
156