ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

çemsel bütünlüklerle karşı karşıya kalır.
Aşağıda, romansı bütünün genellikle bölündüğü temel kompozisyonal-biçemsel
bütünlük tiplerini sıralıyoruz:
(1) Yazar kaynaklı dolaysız edebi-sanatsal anlatı (tüm farklı değişkeleriyle);
(2) Çeşitli gündelik anlatı (skaz) biçimlerinin biçemlenmesi;
(3) Muhtelif yarı-edebi (yazılı) gündelik anlatı (mektup, günlük, vs.)
biçimlerinin biçemlenmesi;
(4) Edebi olup sanatsal olmayan muhtelif yazar kaynaklı anlatım biçimleri
(ahlâki, felsefi veya bilimsel anlatımlar, hitabet, etnografik betimlemeler,
yazılı anlaşmalar vb.);
(5) Karakterlerin biçemsel olarak bireyselleştirilmiş konuşmaları.
Bu heterojen biçemsel bütünlükler, romanın parçası oldukları andan
itibaren, yapılanmış sanatsal bir sistem biçimlendirmek üzere
bileşir ve bir bütün olarak yapıtın daha yüksek biçemsel bütünlüğünün
hâkimiyetine girer (hâkimiyetine giren bütünlüklerin tek başına
hiçbiriyle bir tutulamayacak bir bütünlüktür bu).
Bir tür olarak romanın biçemsel benzersizliği tümüyle, hâkimiyet
altına alınmış ama yine de görece özerk olan (hatta zaman zaman
farklı dillerden oluşan) bu bütünlüklerin, tüm yapıtın daha
yüksek bütünlüğüyle bileşmesine dayanır: Bir romanın biçemi, romanın
içerdiği biçemlerin bileşiminde bulunur; bir romanın dili ise,
içerdiği “diller”in sistemidir. Bir romanın dilinin her ayrı öğesi, her
şeyden önce, bu tabi kılınmış biçemsel bütünlüklerin hangisinin
doğrudan doğruya parçası olduğuna göre belirlenir -sözgelimi, bir
karakterin biçemsel olarak bireyselleştirilmiş sözü, skaz’da bir anlatıcının
pratik sesi, bir mektup, ya da başka birşey. Verili bir öğenin
(sözlüksel, anlamsal, sözdizimsel bir öğenin) dilsel ve biçemsel
profili, en yakın olduğu tabi bütünlük tarafından şekillendirilir. Aynı
zamanda bu öğe, en dolaysız bütünlüğüyle birlikte, bütünün biçemine
dahil olur, bizzat bütünün vurgusunu destekler ve bütünün
birleşik anlamının yapılandırılması ve sergilenmesi sürecine katılır.
Roman, sanatsal olarak düzenlenmiş bir toplumsal söz tipleri
çeşitliliği (hatta bazen de diller çeşitliliği) ve bireysel sesler çeşitli­
37