ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

nı, kendisine klasik biçimini 6 kazandırmış olan filozof Gadara’lı
Menippos’tan (M.Ö. üçüncü yüzyıl) almıştır. Ama türün kendisi
epey önce doğmuştur: İlk temsilcisi muhtemelen Sokrates’in öğrencisi
ve Sokratik diyalogların yazarlarından birisi olan Antisthe-
nes’ti. Menippos yergisi Aristoteles’in çağdaşı olan ve Cicero’ya
göre, (Sokratik diyalogun fantastik tarihlerle bileşiminden oluşan)
logistoricus olarak adlandırılan benzer bir tür yaratmış olan Herac-
lides Ponticus tarafından da Menippos yergileri kaleme alınmıştı.
Bion Borysthenes’te, yani “Dinyeper kıyılarından gelen adam”da
(M.Ö. üçüncü yüzyıl) Menippos yergisinin tartışmasız bir temsilcisine
zaten sahibiz. Ancak bundan sonra, türe daha kesin bir biçim
kazandıran Menippos geliyor ve onun ardından da yergilerinin birçok
parçası günümüze kalmış olan Varro geliyor. Klasik bir Menippos
yergisi ise, Seneca’nın Apocolocyntosis'i, yani “Kabaklaştır-
ma”sıdır. Petronius’un Satirikon’u ise bir romanın sınırlarına doğru
genişleyen bir Menippos yergisinden başka bir şey değildir. Türün
eksiksiz görünümüne günümüze dek bozulmadan kalmayı başaran
Lucian’ın Menippos yergisiyle ulaşırız (her ne kadar türün
tüm çeşitlemelerini yansıtmasa da). Apuleius’un Metamorfozlar'ı
(Altın Eşek) (ve bu yapıtın, Lucian’ın kısa özeti sayesinde hakkında
bilgi sahibi olduğumuz Yunanca kaynağı) bütün tipik özellikleri
kendisinde barındıran bir Menippos yergisidir. Menippos yergisinin
çok ilginç bir örneği de, “Hipokratik Roman”dır (ilk Avrupa
mektup romanı). Menippos yergisinin antik aşamasındaki gelişimi
Boethius’un De Consolatione Philosophiae'siyle doruğa çıkar.
“Yunan romanı”, antik ütopya romanı ve Roma yergisinin (Lucili-
us ve Horace) birçok çeşitlemesinde Menippos yergisi öğelerine
rastlarız. Menippos yergisinin güzergâhlarında, Sokratik diyalogla
genetik olarak bağlantılı birçok benzer tür gelişmiştir: taşlama (diatribe),
yukarıda sözünü ettiğimiz logistoricus, kendi kendine konuşma
(soliloquy), aretolojik türler 7 ve diğerleri.
6. Vergileri günümüze ulaşmamıştır, ama Diogenes Laertius başlıklarını zikreder.
7. Aretolojik türler: tanrıların ve kahramanların mucizevi eylemlerine dair öykülemeler.
225