ce87842134d8e1f2e3dce1a3f356957dc412e45a

kuşkuculuk ve havailik halini alır. Yine de, hedonistik “yatak odası”
atmosferinde “cehennem” gibi yanıp tutuşan karnaval ateşlerinin
birkaç kıvılcımı korunmaktaydı. On sekizinci yüzyılda bir hayli
yaygın olan kasvetli ciddiyet ortamında rokoko, bir bakıma geleneksel
karnaval ruhunu sürdürdü.
Fransız Devrimi sırasında Rabelais, devrimin liderlerinin gözünde
muazzam prestij sahibiydi. Hatta devrimin peygamberi olarak
gösteriliyordu. O dönemin insanları Rabelais’nin son derece
devrimci ruhunu çok iyi kavramışlardı, ama bu ruha dair yeni ve
doğru bir yorum öneremiyorlardı. Bu konuyla ilgili en önemli belge,
Ginguene’nin 1791’de yayımlanan Çağımızdaki Devrimde
Rabelais’nin Etkisi ve Ruhban Sınıfı Hakkındaki Hüküm Üzerine
başlıklı kitabıydı. Ginguene temelde, tarihsel-alegorik yöntemi benimser,
ama bu yöntemi daha ihtiyatlı bir şekilde kullanır. Rabelais’nin
toplumsal ve politik kavramlarını ortaya çıkarmaya çalışır,
ama bunu, belirgin ve on sekizinci yüzyıl insanı için tipik olan bir
tarihselciliğe dayanarak yapar. Rabelais’yi kraliyet gücünün sistematik
düşmanı olarak sunar. Ama gerçekte, Rabelais bu gücün düşmanı
değildi asla, aksine kendi döneminde bu gücün ilerici anlamını
mükemmel bir şekilde kavramıştı. 62 Bu, Ginguene’nin temel hatasıdır.
Ayrıca, tamamen olumsuz bir yergi olarak gördüğü grotesk
abartıyı da yanlış anlamıştı. Sözgelimi, Gargantua’da kullanılan
son derece bol miktarda yiyecek, içecek ve giysi Ginguene’ye göre,
kralın halka yüklenen masraflarının ne denli ağır olduğunu gösterir.
Bu harcamalarda ifade edilen bolluk temasını göremez; aynı
şekilde, maddi bedenin alt kesitinin ikircikli mantığını da anlamaz.
Rabelaisci bolluğu kralın bütçesinde bir aşırı harcama olarak yorumlamak
gerçekten de bir toyluk olurdu. Bu anlamda, Ginguene’nin
kitabı kendi döneminin alışıldık yorumları düzeyinde kalmaktadır.
Rönesans edebiyatı ve kültüründe yeşermesinin ardından popüler
gülmenin bozulması pratik olarak tamamlanmıştı ve bu bozulma,
aynı zamanda on dokuzuncu yüzyılda hüküm sürecek olan yergici
ve sadece eğlendirmeye yönelik mizaha dayalı edebi türlerin
62. Rabelais’nin bu ilericiliğin göreceli mahiyetini çok çok iyi kavradığı doğrudur.
139