FRANCUSKA

jest proces właściwy państwu nowoczesnemu, owa podstawowa patologia,jaką jest zanik wspólnoty, „fakt samotności – jak tłumaczy Hannah Arendt– przemieniony w doświadczenie codzienne rosnących wciąż mas naszegowieku. Bezlitosny proces, który totalitaryzm wprawia w ruch i organizujemasy, pokazuje się jako samobójcze wyjście z tej rzeczywistości” 58 .Rzeczywistości, którą Catherine Pikstock wyjątkowo trafnie określa jako„nekrofilię nowoczesności” 59 .Wracając na zakończenie do tekstu Bartłomieja Radziejewskiego, wartobyć może zastanowić się, czy tym, co stanowiło o sile polskiej tradycjirepublikańskiej nie był właśnie wymiar wspólnotowy, głęboko zakorzenionyw chrześcijańskim doświadczeniu Innego, który budzi w nas pragnienie byciaWspólnie Tym Samym. Być może przyczyną klęski Polski sarmackiej (o którejmożna mówić bez popadania w schematyzm i tani mitologizm) był proceszaniku tego, co tworzyło jej dawną siłę: poczucie i doświadczenie Wspólnoty.Tragicznym ukoronowaniem tego procesu była epoka saska i rozbiory.William Cavanaugh w Wyobraźni teo-politycznej nie daje (jak sam na towskazuje) ostatecznych odpowiedzi na pytanie, które pojawia się przed namiw sposób oczywisty: jeśli nie państwo, to co? Wskazuje jednak, gdzie znajdujesię punkt wyjścia dla rozpoczęcia tych poszukiwań. Nie poddaje się mitowinowoczesności, wyzwala nasz sposób postrzegania rzeczywistości z dybówsoteriologii państwa nowoczesnego i bez kompleksów czerpie inspiracjez Tradycji Kościoła.Tym punktem wyjścia jest dla niego Eucharystia – wydarzenie, które razna zawsze (i za każdym razem) zwyciężyło (i zwycięża) idola, i które tworzyoraz odtwarza Wspólnotę. Być może w Polsce, gdzie idol państwa i jego kultnigdy nie stał się częścią naszej tradycji, nadszedł moment, by powrócićdo tego zapomnianego nieco dziedzictwa i czerpać z niego inspirację dlaposzukiwania nowych odpowiedzi na wyzwania współczesności. 60 █PS.W następnym numerze „Frondy” ciąg dalszy: Krokdrugi: Nowa Teologia Polityczna.58 H. Arendt, Los orígenes del totalitarismo, Madrid 2004, ss. 578-579.59 C. Pikstock, Más allá de la escritura. La consumación litúrgica de la filosofía, Barcelona 2005, s. 147.60 Pragnę podziękować prof. Kamili Nielek-Zawadzkiej za korektę tego tekstu i za cenne uwagi redakcyjne.