FRANCUSKA

85W Krótkiej opowieści o Antychryście, która kończy przedśmiertne dziełoSołowjowa Trzy rozmowy, antychryst, ogłosiwszy się prezydentem globuziemskiego, ma nadzieję wkupić się w łaski prawosławnych, zwracającsię do nich w następujący sposób. „Umiłowani bracia! Wiem, że sąmiędzy Wami również tacy, dla których w chrześcijaństwie najdroższajest jego święta tradycja, stare symbole, stare pieśni i modlitwy ikonyi ranga liturgii. I w rzeczy samej, cóż może być droższego dla religijnegoczłowieka? Wiedzcie zatem, umiłowani, że dziś podpisałem ustawęi zostały przeznaczone ogromne środki na stworzenie Światowego MuzeumChrześcijańskiej Archeologii w celu zebrania i chronienia pamiątek kościelnejprzeszłości... Bracia prawosławni! Kto znajduje upodobanie w mojej decyzji,kto z serca może nazwać mnie swoim prawdziwym wodzem i władcą, niechtu przyjdzie!”...Przypomina się tłum Żydów, którzy właśnie to uczynili, chcąc osądzićKróla Żydowskiego, gdy klęli się przed Piłatem, wyznając, że nie mają innegowładcy prócz cezara... U Sołowjowa w momencie, w którym „większa częśćhierarchów, połowa dawnych starowierców i ponad połowa prawosławnychkapłanów, mnichów i wiernych, weszła na trybunę”, wstał starzec Jani zaświadczył, że „w chrześcijaństwienajdroższy ze wszystkiego jest Chrystus”.Przynajmniej w odniesieniu do prawosławiapolityka sołowjowskiego antychrysta jest jużrealizowana: prawosławie jest sukcesywniezaganiane do etnograficzno-rytualnegorezerwatu. Można mówić lub pisaćo obrzędach i tradycjach – nie wolno(w prasie czy szkole) mówić o wierze.Niedawno na pewnymzjeździe monarchistów,na którym z trybunynieustannie dźwięczałatriada „prawosławie– samodzierżawie– narodowość”,spostrzegłem,że trzy całkiemO naszej klęsce