13.07.2015 Views

Los Derechos de los Pueblos Indígenas y Tribales en la Práctica

Los Derechos de los Pueblos Indígenas y Tribales en la Práctica

Los Derechos de los Pueblos Indígenas y Tribales en la Práctica

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Apropiación: <strong>Los</strong> países <strong>en</strong> <strong>de</strong>sarrollo ejerc<strong>en</strong> un li<strong>de</strong>razgo sólido y efectivo <strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción con suspolíticas y p<strong>la</strong>nes <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo.Principios Algunas implicancias g<strong>en</strong>erales Riesgos específicos re<strong>la</strong>cionados con <strong>los</strong> pueb<strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>asApropiación: <strong>Los</strong> países<strong>en</strong> <strong>de</strong>sarrollo ejerc<strong>en</strong>un li<strong>de</strong>razgo sólido yefectivo <strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción consus políticas y p<strong>la</strong>nes <strong>de</strong><strong>de</strong>sarrollo.Alineación: <strong>Los</strong>donantes basan suapoyo <strong>en</strong> <strong>la</strong>s políticas,estrategias y sistemaspropios <strong>de</strong> <strong>los</strong> países <strong>en</strong><strong>de</strong>sarrollo.Armonización: <strong>Los</strong>donantes coordinan susactivida<strong>de</strong>s y minimizanel costo <strong>de</strong> dar ayuda.Resultados: <strong>Los</strong> países<strong>en</strong> <strong>de</strong>sarrollo y <strong>los</strong>donantes ori<strong>en</strong>tansus activida<strong>de</strong>s paraalcanzar <strong>los</strong> resultados<strong>de</strong>seados, coninformación para mejorar<strong>la</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones.Responsabilidad mutua:<strong>Los</strong> donantes y <strong>los</strong>países <strong>en</strong> <strong>de</strong>sarrollorin<strong>de</strong>n cu<strong>en</strong>tas <strong>los</strong> unosa <strong>los</strong> otros <strong>en</strong> cuanto alprogreso efectuado <strong>en</strong>el mejor manejo <strong>de</strong> <strong>la</strong>ayuda y <strong>la</strong> obt<strong>en</strong>ción <strong>de</strong>resultados <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo.El <strong>de</strong>sarrollo se c<strong>en</strong>tra más <strong>en</strong> el Estado, si bi<strong>en</strong> <strong>la</strong>sociedad civil también juega un papel. La calidad <strong>de</strong><strong>la</strong>s políticas y <strong>los</strong> p<strong>la</strong>nes <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>rá <strong>de</strong> <strong>la</strong> gobernanza(incluso <strong>la</strong> corrupción) y <strong>la</strong> capacidad imperante <strong>en</strong> elpaís correspondi<strong>en</strong>te.El uso <strong>de</strong> condicionalida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>los</strong> donantes comoun instrum<strong>en</strong>to para reformar se ve <strong>de</strong>safiado. Encambio, <strong>los</strong> donantes pue<strong>de</strong>n focalizarse <strong>en</strong> eldiálogo sobre políticas como apoyo a <strong>los</strong> cambios <strong>en</strong><strong>los</strong> países socios.En línea con el <strong>en</strong>foque c<strong>en</strong>trado <strong>en</strong> el país, <strong>los</strong>donantes <strong>de</strong>berían <strong>de</strong>legar <strong>la</strong> autoridad al personalque se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> el país.<strong>Los</strong> donantes no <strong>de</strong>finirán más estrategiasindividuales <strong>de</strong> país sino que usarán <strong>los</strong> marcos <strong>de</strong>monitoreo, presupuestación y p<strong>la</strong>nificación propios<strong>de</strong> <strong>los</strong> países, incluso <strong>los</strong> trámites y procedimi<strong>en</strong>tospara <strong>la</strong> gestión financiera pública.<strong>Los</strong> donantes <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ayudar a abordar <strong>la</strong>s <strong>de</strong>bilida<strong>de</strong>s<strong>de</strong> capacidad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s instituciones <strong>de</strong> <strong>los</strong> paísessocios.<strong>Los</strong> donantes establec<strong>en</strong> arreg<strong>los</strong> comunes a nivelpaís para <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nificación, obt<strong>en</strong>ción y <strong>de</strong>sembolso<strong>de</strong> fondos, monitoreo, evaluación y pres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>informes y para compartir información.En lugar <strong>de</strong> interv<strong>en</strong>ciones individuales, <strong>los</strong> donantesapuntarán a proporcionar ayuda presupuestaria oapoyar <strong>los</strong> <strong>en</strong>foques sectoriales (SWAps).Las políticas nacionales <strong>de</strong>b<strong>en</strong> traducirse <strong>en</strong>programas operativos priorizados ori<strong>en</strong>tados a <strong>la</strong>obt<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> resultados, que se vean reflejados<strong>en</strong> <strong>los</strong> marcos <strong>de</strong> gastos a mediano p<strong>la</strong>zo (MTEF)y <strong>los</strong> presupuestos anuales. Ello exige que sefortalezcan <strong>los</strong> víncu<strong>los</strong> <strong>en</strong>tre el p<strong>la</strong>neami<strong>en</strong>to y <strong>la</strong>presupuestación.<strong>Los</strong> donantes <strong>de</strong>berán basarse <strong>en</strong> <strong>los</strong> sistemas <strong>de</strong>evaluación, monitoreo y estadística <strong>de</strong> <strong>los</strong> paísessocios.Se reconoce que <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación exitosa <strong>de</strong> <strong>la</strong>Dec<strong>la</strong>ración <strong>de</strong> París exige un continuo apoyo político<strong>de</strong> alto nivel, presión <strong>de</strong> pares y acción coordinada anivel país, regional y global.El cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>los</strong> compromisos serámonitoreado públicam<strong>en</strong>te fr<strong>en</strong>te a <strong>los</strong> 12 indicadores<strong>de</strong> efectividad <strong>de</strong> <strong>la</strong> ayuda. Estos indicadores fuerone<strong>la</strong>borados como una forma <strong>de</strong> contro<strong>la</strong>r y fom<strong>en</strong>tarel progreso <strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción con al conjunto más amplio<strong>de</strong> <strong>los</strong> compromisos asumidos por <strong>los</strong> socios.Tanto <strong>los</strong> donantes como <strong>los</strong> países <strong>en</strong> <strong>de</strong>sarrollo<strong>de</strong>b<strong>en</strong> aum<strong>en</strong>tar su responsabilidad fr<strong>en</strong>te a <strong>los</strong>ciudadanos y el par<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to.Muchos pueb<strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>as, particu<strong>la</strong>rm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> Áfricay Asia, so<strong>la</strong>m<strong>en</strong>te ti<strong>en</strong><strong>en</strong> una participación débil <strong>en</strong> <strong>la</strong>sestructuras <strong>de</strong>l gobierno y <strong>en</strong> el proceso <strong>de</strong> toma <strong>de</strong><strong>de</strong>cisiones a nivel nacional y, por lo tanto, <strong>la</strong>s políticasy p<strong>la</strong>nes no toman <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta el riesgo.<strong>Los</strong> donantes pue<strong>de</strong>n t<strong>en</strong>er dudas <strong>en</strong> cuanto a<strong>en</strong>tab<strong>la</strong>r un diálogo sobre políticas <strong>en</strong> torno a <strong>la</strong>scuestiones <strong>de</strong> <strong>los</strong> pueb<strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>as.La mayoría <strong>de</strong> <strong>la</strong>s ag<strong>en</strong>cias para el <strong>de</strong>sarrollo<strong>en</strong>fr<strong>en</strong>tan dificulta<strong>de</strong>s <strong>en</strong> torno a garantizar <strong>la</strong>capacidad para tratar <strong>la</strong>s cuestiones <strong>de</strong> <strong>los</strong> pueb<strong>los</strong>indíg<strong>en</strong>as <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> sus estructuras <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>tralizadas.La falta <strong>de</strong> participación <strong>de</strong> <strong>los</strong> pueb<strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>as<strong>en</strong> <strong>la</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones a m<strong>en</strong>udo implica que susnecesida<strong>de</strong>s y priorida<strong>de</strong>s no se vean reflejadas <strong>en</strong><strong>la</strong>s políticas, estrategias y programas nacionales yque no se b<strong>en</strong>efici<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>los</strong> esfuerzos <strong>de</strong> lucha contra<strong>la</strong> pobreza.Si el país socio es r<strong>en</strong>u<strong>en</strong>te, <strong>los</strong> donantes no<strong>en</strong>contrarán <strong>la</strong> forma <strong>de</strong> cumplir con sus propiaspolíticas institucionales para apoyar a <strong>los</strong> pueb<strong>los</strong>indíg<strong>en</strong>as.La falta <strong>de</strong> una estrategia g<strong>en</strong>eral para el apoyoa <strong>los</strong> pueb<strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>as (<strong>en</strong> el contexto <strong>de</strong> <strong>los</strong>compromisos establecidos <strong>en</strong> <strong>la</strong>s Dec<strong>la</strong>raciones<strong>de</strong> Roma y París) podrá ev<strong>en</strong>tualm<strong>en</strong>te socavar elvalor <strong>de</strong> <strong>la</strong>s políticas <strong>de</strong> <strong>los</strong> donantes individuales2respecto <strong>de</strong>l apoyo a <strong>los</strong> pueb<strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>as.La mayoría <strong>de</strong> <strong>los</strong> pueb<strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>as no cu<strong>en</strong>tan con<strong>la</strong> capacidad institucional o influ<strong>en</strong>cia política paragarantizar que sus necesida<strong>de</strong>s y priorida<strong>de</strong>s se veanreflejadas <strong>en</strong> <strong>los</strong> MTEF o presupuestos.En <strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> <strong>los</strong> países, no se cu<strong>en</strong>ta condatos precisos sobre <strong>los</strong> pueb<strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>as y <strong>la</strong>soficinas nacionales <strong>de</strong> estadística no cu<strong>en</strong>tan con <strong>la</strong>capacidad para suministrar información <strong>de</strong>sg<strong>los</strong>ada.La ag<strong>en</strong>da establecida por <strong>la</strong>s Dec<strong>la</strong>raciones <strong>de</strong>Roma y París se c<strong>en</strong>traliza <strong>en</strong> <strong>la</strong> efectividad <strong>en</strong>lugar <strong>de</strong> <strong>la</strong> calidad o relevancia <strong>de</strong> <strong>la</strong> ayuda. Enconsecu<strong>en</strong>cia, ninguno <strong>de</strong> <strong>los</strong> 12 indicadores <strong>de</strong>monitoreo está re<strong>la</strong>cionado con <strong>la</strong> gobernanza,<strong>los</strong> <strong>de</strong>rechos humanos, <strong>la</strong> participación, <strong>la</strong> calidado <strong>la</strong> inclusión <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo. En otras pa<strong>la</strong>bras, <strong>la</strong>arquitectura reformada <strong>de</strong>l apoyo no proporcionasalvaguardas para garantizar que <strong>la</strong> “efectividad” noperjudique el <strong>en</strong>foque basado <strong>en</strong> <strong>los</strong> <strong>de</strong>rechos.En muchos países, <strong>la</strong> marginación <strong>en</strong> cuanto a<strong>la</strong>cceso a <strong>la</strong> educación y <strong>la</strong> información excluye a<strong>los</strong> pueb<strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>as <strong>de</strong> participar <strong>en</strong> el monitoreoy el exigir una redición <strong>de</strong> cu<strong>en</strong>tas por parte <strong>de</strong> <strong>los</strong>gobiernos.120 LOS DERECHOS DE LOS PUEBLOS INDÍGENAS Y TRIBALES EN LA PRÁCTICA - UNA GUÍA SOBRE EL CONVENIO NÚM. 169 DE LA OIT

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!