Digitale versie - Afbeeldinge ende Levens beschryvinge van de ...

Het begrip Ridder is, zoals Jkvr. Dr. J.M.
Winter in haar boek Ridderschap aangeeft, niet
eenvoudig. Oorspronkelijk kwamen ridders
alleen voor bij ministerialen. Edelen sloten zich
er pas later bij aan.
Bij de groepering naar rangorde van getuigen
die genoemd worden in oorkonden, zien we dat
er duidelijk onderscheid gemaakt wordt. Eerst
worden de geestelijken genoemd. Dan de
nobiles (edelen) en liberi (vrijen). Daarna
komen de ministerialen (dienstmannen) aan de
orde gevolgd door edele knapen. Tenslotte
worden de ministeriale knapen genoemd.
In de middeleeuwen werd een duidelijk
onderscheid gemaakt tussen ridders en knapen.
Ridder werd men op het moment dat men als
zodanig door een vorst werd erkend en
geïnstalleerd.
Dit gebeurde niet altijd op jonge leeftijd.
Een voorbeeld is Willem II v. Egmont. Hij
werd pas in 1278 op 46 jarige leeftijd ridder.
In veel kronieken wordt met nadruk aangegeven
of de betreffende persoon al dan niet ridder
was.
De ridder behoorde tot een speciale klasse.
Vorsten die personen in de ridderstand
opnamen, verbonden hiermee de nieuwe ridders
aan zichzelf of aan een bepaald door hen
gesteld doel.
Ordes werden hiervoor in het leven geroepen.
Bekende ridderordes in de Nederlanden zijn:
St. Jacob orde
Ingesteld door Graaf Floris V in 1290.
Doel: binding aan de vorst.
St. Antonius orde
Ingesteld door Graaf Albrecht v. Beieren in
1382.
Deze bestond al als geestelijke orde vóór 1095.
Doel: verpleging van zieke pelgrims.
Orde v.d. Tuin
Ingesteld door Graaf Willem VI in 1405.
Doel: binding aan de vorst.
Ridderordes
etc.
Het Gulden Vlies
Ingesteld door Philips de Goede in 1430.
Doel: binding aan de vorst.
Daarnaast zijn er een aantal van oorsprong
geestelijke ordes waar ook niet-geestelijken in
werden opgenomen.
Johannieter orde
Ingesteld door kooplieden uit Amalfi in 1023
te Malta.
Doel: verpleging en bescherming van pelgrims.
Hieruit is o.a. voortgekomen de Maltezer orde
ook wel de Orde van de Hospitaalridders
genoemd.
Vanaf 1196 bezat deze orde bezittingen in
Nijmegen.
Zie verder Winkler-Prins “Johannieterorde”.
Orde v.h. Heilig Graf
Ingesteld vóór 1099.
Doel: bescherming van het Heilige Graf.
Tempel orde
Ingesteld door Hugo v. Payns c.s. in 1119 te
Jeruzalem.
Doel: bescherming van pelgrimvaarders.
In 1312 opgeheven. De goederen gingen over
op de Johannieters.
Lazarieten
Ingesteld door ** vóór 1100.
Doel: verpleging van melaatsen.
Duitse orde
Ingesteld door kooplieden uit Bremen en
Lübeck in 1189 te Akko.
Doel: verpleging van zieke en gewonde
kruisvaarders.
Vanaf 1199 ook in Nederland gevestigd.
Een latere voorwaarde was dat alléén ridders
van Duitsen bloede lid konden worden.
In 1811 opgeheven. In 1815 hersteld als Duits
Huis. In 1811 werd ook de uit 1231 stammende
Balije v. Utrecht opgeheven. Hersteld in 1815.
Doel: bevordering van ziekenzorg.
Zie verder Winkler-Prins “Duitse Huis en
Duitse Orde”.
Hfdst. 19 - Bl. 01
139
Johanniter orde
Heilig Graf orde
St. Jacob orde
Lazarieten orde
Duitse orde