Digitale versie - Afbeeldinge ende Levens beschryvinge van de ...

uytgefproken: of hebt gyluiden het procés, door
de eenparige toeftemming der geleerden, al
gewonnen? Moeten die Vorften en Koningen,
zonder zoo een wettige uytspraak, en op uw
zeggen, van hunnen troon ftijgen; ja, op uw
bevél alleen, uyt het getal der fchepzelen
vebannen of uytgemonftert worden? Ten derde;
wie dat ‘er gelijk of ongelijk hebben mag; ik
wil de voorftanders van die Vorften zoo verre
wel verpligten; dat ik, hen ten gevalle, de
Vrieffche Vorften, Koningen en Poteftaten, hier
optelle. Dan hebben zy alles beknoptelijk by
malkander; en ‘t mag een ieder niet gebeuren;
Winsemius of diegelijke wijdlopige Schrijvers,
uyt te leezen.
Verder gaat het in hoofdzaak over de z.g.
volksplantingen:
Jutten, Hessen, Schotten, Ubiërs (Keulenaars),
Helveeters, Hollanders, Utrechtenaars,
Tecklenburgers, Franken, West Vriezen, Oud
Engeland (bij Jutland), Engeland in Gr.
Britanje, Vriesland in ‘t Noorden, Abissynen,
Helveters, Strandvriezen (of Eidersteders),
Chili in America.
Dan nog een stukje over de uitvinding van het
buskruit.
Tenslotte: Van de vorsten van Vriesland.
Uitgaande van het onderwerp van dit boek
begin ik op blz. 396 met Gondobaldus.
Voor de leesbaarheid is hier waar mogelijk een
s geschreven i.p.v. een f.
VIII, Gondobaldus, de achtste Koning van
Vriesland, zoude Karel den Grooten met een
legertje van vier duizend Vriezen, altemaal
uitgeleeze manschap, tegen de Sarazijnen te
hulp getrokken zijn. Daar zoude hy ook met
dien wijdberoemden Roeland, en andere
krijgsoversten, zin leven al vechtende gelaaten
hebben: en onder anderen word dit uyt den
bekenden Victorischrijver *1 Sabellicus
bevestigt. Op Turpinus, die ‘t selve ook van een
Vriesschen Koning vertelt, en hem Galdiboldus
noemt, mag men even zoo veel aangaan, als op
de boeken van Alvinus en Occo Scharlensis.
Maar ten gevalle van Sabellicus, die ‘t wel
dubbeld verdient, wil ik op dezen togt van
Gondobaldus noch wat blijven staan. Alle de
Vriessche Schrijvers, die Gondobaldus voor
Koning van Vriesland opgeven, stellen ‘t begin
van zijne regeeringe op het jaar 737; een jaar of
anderhalf onbegrepen: en zij zeggen altemaal
Radbodus II / I
dat hy niet langer, of weinig langer, geregeert
heeft als 12 jaaren; en vervolgens gestorven is,
en den troon voor zijnen broeder open gelaten
heeft, in ‘t jaar 749. Over een jaar, of twee, of
ten hoogste drie, wil ik niet redentwisten. Karel
de Groote heeft den togt op Spanje *2
begonnen in ‘t jaar 778: en vervolgens by de
dertig jaaren na de dood van Gondobaldus.
Dierhalve konnen die Schrijvers hunne
tijdrekening beter goed maaken; dewelke
beweeren dat Koning Gondobaldus eenen zoon
of broeders zoon gehad zal hebben, die ook den
naam van Gondobaldus voerde, en Karel den
Grooten op zijn Spaaschen togt kan
vergezelschapt hebben. Het is evenwel waar dat
Ubbo Emmius *3, dien ik niet al te krachtig
tegenspreken wil, alles op Vorst Gondobaldus
duidt: dan zouw men zijn leven, en
regeeringstijd, zoo veel langer moeten maaken
Maar, behalven dat men dan de meeste
Schrijvers wederom tegen heeft; is het niet wel
te begrijpen hoe dat S. Bonifacius met zijn
gezelschap omtrent het jaar 755 by Dokkum op
eene zoo moordadige wijze omgebracht is;
zonder dat Gondebaldus *4, die toen volgens
Emmius noch geregeert zoude hebben, zich aan
het straffen van de moordenaars gelegen liet
leggen. ‘t Is waar dat ze ten dele door de
Christene Vriezen zelf doodgesmeten wierden;
doch een goed getal was noch in ‘t leven
gebleven: die onthielden zich in Vrieland; en
waren voor de moorders bekend. Dit schijnt
althans daar uyt te blijken dat Pippyns
Stadhouder, gelijk elders getoont is, met een
sterke hoop krijgsvolk in Vriesland gekomen is;
en schier de ganse bende van die moorders door
het staal omgebracht heeft. Op Radbodus II, die
zelf een vyant der Christenen was, kan alles
veel gemakkelijker toegepast worden. Zelfs
zegt Ubbo Emmius op een andere plaats dat
Radbodus II, op dien tijd als S. Bonifacius met
zijn gezelschap gemarteld wierd, dat gedeelte
van Vriesland, ‘t welk bewesten de Lawers
gelegen is, beheerschte. Onder deezen
Gondobaldus, zoo als de Schrijvers getuigen,
en zoo als wel te denken is, begost de Christene
Godsdienst lustig op te luiken, en welig te
schieten.
IX, Van Radbodus II Gondebouts broeder valt
weinig met zekerheit te vertellen als dat hy, die
volgens de gemeene rekening omtrent het jaar
749 op den troon geklommen was, alzoo sterk
Hfdst. 26 - Bl. 10
193
*2: Annal. Caroli M.
& Pithæi, Petayius
in Rationar, tempor.
& c.
*3: Ad. ann. 778.
*4: Gondobaldus,
† 749.
*1: B.v.
M. Hamconius,
pag. 28.