Digitale versie - Afbeeldinge ende Levens beschryvinge van de ...

Bastaardkinderen werden in vroeger tijden
door hun natuurlijke vader en zijn familie
doorgaans geaccepteerd en goed behandeld.
Daardoor is het nu in sommige gevallen niet
meer vast te stellen of het wettige- of
bastaardkinderen betreft.
Wanneer kinderen waren voortgekomen uit
een vluchtig kontact, dan keek de natuurlijke
vader er veelal niet meer naar om. Waren kinderen
echter het gevolg van een duurzame
buitenechtelijke relatie, dan werden er in de
meeste gevallen voorzieningen getroffen; het
kind (de bastaard) bleef dan de eerste jaren bij
de moeder die hiervoor een toelage kreeg. Op
oudere leeftijd werd het kind opgevoed in het
huis van de vader en werd het in veel gevallen
geëcht.
Op het moment dat de bastaard volwassen
werd (16 jaar) kreeg hij of zij een toelage of
een geldbedrag ineens. Jongens kregen vaak
een Goed in vrij eigen of in leen.
Hiermee komen we op het onderscheid tussen
wettige- en bastaardkinderen.
Bastaarden konden niet opvolgen in de lenen
van hun vader of van diens echtgenote.
Lenen waren namelijk geen allodiale (vrije)
eigendommen. Bij het aanstellen van een
leenman stelde de leenheer voorwaarden. De
belangrijkste was dat het leengoed terugviel
aan de leenheer wanneer de leenman bij diens
overlijden géén erfgerechtigde zoons naliet.
Voorts was het de leenman niet toegestaan om
het leengoed tussentijds te verkopen of te
verhypothekeren.
Over allodiale (vrije eigen) goederen kon men
daarentegen vrijelijk beschikken.
Het schenken van een allodiaal goed aan een
bastaard was dus mogelijk. Veelal werd het
goed in leen gegeven, zodat bij uitsterven van
de bastaardtak dit goed weer verviel aan de
nakomelingen van de schenker.
De leenman was over het algemeen niets of
weinig verschuldigd aan de leenheer. Wel
moest iedere nieuwe leenman ingehuldigd
worden, waarbij deze een symbolisch geschenk
aan de leenheer moest overhandigen (b.v. een
bonte sperwer). Waar het echter vooral om
ging was dat de nieuwe leenman zijn leenheer
Stambomen
Bastaardtakken
in het openbaar huldigde en hem onvoorwaardelijke
trouw beloofde.
Tijdens oorlogen b.v. kon de leenheer zijn
leenmannen verplichten om hem bij te staan
in de strijd.
Bastaarden deden er over het algemeen alles
aan om als zodanig herkend te worden. Dit is
vooral te zien aan de door hen gevoerde
wapens. Uiteraard voerden zij niet het volle
wapen van hun vader. Dit was voorbehouden
aan de hoofdtak. Zij voerden een z.g. gebroken
wapen.
De meest voorkomende breuken waren
de Barensteel of Lambel; een smalle schuinbalk
(meestal rechts) of een vrijkwartier
(meestal in de rechter bovenhoek).
Veelal zien we ook bij zijtakken een gebroken
wapen. De regels hiervoor waren niet eenduidig
(zie Hoofdstuk 14).
De zij- en bastaardtakken gingen er ook wel
toe over om het aantal of de kleur van de
wapenstukken te veranderen.
Omdat de bastaardtakken van de v. Egmonts
omvangrijk zijn en een uitvoerige vermelding
hier te ver zou voeren, vermeld ik slechts zo
volledig mogelijk de bron waar uitvoeriger
wordt ingegaan op dit onderwerp. Wel heb ik
van de mij bekende takken een zo volledig
mogelijke stamboom weergegeven. Dit is
veelal een kopie uit de aangehaalde bron.
Van bastaardtakken is over het algemeen in
archieven meer terug te vinden dan van de
oorspronkelijke adellijke hoofdtak omdat
openbare functies zoals Schout, Burgermeester,
Vroedschap etc. veelal uitgeoefend werden
door telgen uit deze takken. Dit in tegenstelling
tot de edelman uit de hoofdtak die uit
hoofde van zijn adellijke status geen lagere
openbare functie of een beroep mocht uitoefenen.
Hfdst. 68 - Bl. 01
530
*1: Niet alléén
mannen maar ook
vrouwen onderhielden
buitenechtelijke
relaties.
Werd een vrouw door
haar man betrapt,
dan had dit voor haar
verstrekkende gevolgen.
We zien dat in Hfdst.
31. Walengier betrapt
zijn overspelige echtgenote.
Hij brengt
haar om en verstoot
ook zijn zoon Ghibert
uit dit huwelijk.
Ghibert werd echter
Kerkvader te Utrecht.
Geen onaanzienlijke
positie.