Digitale versie - Afbeeldinge ende Levens beschryvinge van de ...

Koning van Lotharingen (911-923). Hij werd op
9 juni 922 afgezet als Koning van Frankrijk
door de Franse Groten t.b.v. Robert I (922-923)
die in 923 werd opgevolgd door zijn
schoonzoon Rudolf van Bourgondië (923-936).
Karel III werd tot aan zijn dood in 939
gevangen gehouden door Herbert v. Vermandois
zwager van Rudolf. *1
Mogelijk stamde de toezegging al uit 863 en
bevestigde Karel III deze toezegging in 922, al
was het maar om Graaf Dirk aan zich te binden.
Maar dan moet het een toezegging zijn geweest
in een opvallende reeks.
Bij de Hollandse Gravenoorkonden zien we ook
regelmatig dat een Graaf een persoon of een
instelling bevestigt in eerder door zijn
voorouders verleende rechten etc.
We kunnen ons dus afvragen welke reden
Koning Karel III in 922 had om Dirk, de broer
van Vorst Waltger III, te belenen met Egmond
etc. en of hij daar gezien zijn gevangenschap
wel toe in staat was. *2
Wanneer we ervan uitgaan dat de oorkonde
slechts een bevestiging was van eerder
verleende rechten, moeten we toch weer terug
naar het oorspronkelijke jaar ± 863. Een
mogelijke kandidaat voor de schenking was
Dirk II, Graaf van Rijnland. Hij krijgt in 869
ook het woud Wasda met weiden en
bebouwbare gronden gelegen binnen zijn
Graafschap van Lodewijk de Duitser (sinds
843 Koning van het Oost Frankische Rijk).
Dat is op zich opmerkelijk omdat Lodewijk
geen zeggenschap had in Rijnland. Zijn
halfbroer Karel de Kale was sinds 843 Koning
van het West Frankische Rijk, waartoe ook het
Graafschap Rijnland behoorde.
Of waren de genoemde goederen een oud Fries
Koningsgoed dat vóór 869 min of meer
gemeenschappelijk bezit was van de zonen van
Lodewijk de Vrome † 840. Lodewijk de Duitser
die zich ophield in Oost Francië deed afstand
van zijn oude rechten, waarbij opvalt dat Dirk
dit goed in erfelijk bezit kreeg.
De Frankische Koningen konden na 754 vrij
beschikken over alle Koningsgoederen en
leengoederen van de gevluchte Friese Koning.
Onder Koningsgoederen verstaan we die
goederen die de Koning (ook de Friese)
toekwamen uit hoofde van zijn functie.
Een oud gebruik dat we ook in veel later tijd te
Vronen nog tegenkomen is dat de Stam bij de
verdeling van hun stamgebied een deel van dit
gebied ter beschikking stelde aan de gehele
gemeenschap (de Meent). Een deel was voor de
stamoudste en een deel voor de geestelijke, die
daarmee in zijn levensonderhoud kon voorzien.
De stamoudste verdeelde vaak bij leven zijn
goederen.
In principe kon de Frankische Koning niet
beschikken over vrije z.g. allodiale goederen.
Maar om met name de edelen en grootgrondbezitters
aan zich te binden, dwong hij hen
om hun allodiale goederen aan hem af te
staan, waarna zij het weer, maar nu in leen,
terugkregen. Hierdoor waren zij verplicht bij
aanvaarding leenhulde te betuigen (nederig
voor de Koning te buigen en een vaak
symbolisch geschenk te geven) maar ook om
jaarlijks een opgelegde schatting te betalen.
Deze schatting was bedoeld om het Hof van de
Koning en diens leger t.b.v. het landsbelang in
stand te houden. Ook waren leenmannen
verplicht de Koning op zijn verzoek een groep
gewapende mannen ter beschikking te stellen.
Onduidelijk is wat er in die tijd gebeurde met
goederen die geschonken waren aan Friese
tempels. Dit geldt ook voor schenkingen aan
het geringe aantal christelijke kerken.
Voor zover ik weet is later nergens sprake van
leenroerigheid van kerken etc. aan de
Frankische Koningen.
De Kerk te Egmond (naar mijn mening de
Adalbertkapel, aangezien andere kerken er nog
niet waren), was zoals we archeologisch hebben
kunnen vaststellen, gebouwd binnen de muren
van wat men wel noemt een Karolingisch Fort.
Adalbert overleed rond 741 en werd aldaar
begraven. Dit is in de tijd dat de Karolingen
weliswaar de opperheren waren, maar dat de
Friese Koningen en de door hen aangestelden
het in Egmond voor het zeggen hadden. We
kunnen dan ook beter spreken over een Fries
Fort uit de Karolingische tijd.
Friese Forten werden uiteraard in 754 direct
door de Frankische Koning geconfisqueerd.
Mogelijk beschouwde deze de Kapel met zijn
uit schenkingen verkregen bezittingen als een
onderdeel van dit Fort waardoor hij erover kon
beschikken.
In dezelfde oorkonde worden afzonderlijk
genoemd Kennemerland van Zuytgardishage
tot Fortrapagus en de andere aangrenzende
gebieden. Hier hebben we duidelijk te maken
met een afgepaald gebied en naar ik aanneem
was dit gebied aanmerkelijk groter dan de
hiervoor genoemde bezittingen van de
Adalbertkapel.
Hfdst. 10 - Bl. 11
69
*1: Zie Winkler
Prins.
*2: Gevangenschap
van hooggeplaatste
personen in die tijd
moeten we ons niet
voorstellen als
opsluiting in een
kerker.
Veelal behandelde
men deze personen
met veel égards en
behielden zij
zeggenschap over
goederen en
bedienden. Zij hadden
slechts, zoals
wij dit nu noemen,
beperkte bewegingsvrijheid.