Digitale versie - Afbeeldinge ende Levens beschryvinge van de ...

voor den Heidenschen Godsdienst geyvert
heeft, als zijn Grootvader: en de Christenen
zien noch luchten mogt. De Schrijvers
verhaalen eenparig dat hy, ‘t zy door Karel den
Grooten verdreven, ‘t zy uyt knaginge zijns
gemoeds, en ziende dat Karel in aantogt was
om hem over zijne wreedheden te kastijden *1,
naar Denemarken geweeken is: willende liever
kroon, vaderland, en al wat hy had verlaaten;
als den hals onder ‘t juk van ‘t Evangeli buigen.
Terwijle dat hy daar als met de ermen over
malkander zat, en zich over den voortgang der
Christelijke leere verknijsde; is die Spaanse
tocht van Karel den Grooten voorgevallen. ‘t
Gerucht van Karels neerlage, en van ‘t
omkoomen van Gondobaldus, en van zoo vele
krijgshelden, vloog metter haast door Sassen,
Vriesland, en de aangrenzende landen. De
Heidenen greepen nieuwe moed; en vertelden ‘t
malkander, zoo als ‘t gaarne hadden. ‘t Gansche
leger der Franschen, zeiden zy, was verslagen:
Karel zelf op het slagveld gebleeven: nooit
schoonder gelegenheit om ‘t rijk der Goden
weder in stand te brengen. De Sassen, hoewel
het Heidendom meer als eens afgezworen
hebbende, maar noch even Heidensch in ‘t
harte, schieten de wapenen aan: vallen onder
hunnen Witikindus in Vriesland, en leeven daar
als in een vyandelijk land. De Christelijke leer,
die sedert eenigen tijd gegroeit en gebloeit had
dat het een lust was, wierd gansch en al
vertreeden: ‘t Heidendom stak het hoofd weder
boven; en praalde zoo zeer als ooit te voore. De
Schrijvers meenen, en niet zonder reden, dat
Radbodus hier onder gespeelt zal hebben. Al
moest ‘er zijn Vaderland door lijden, dat was
het minste, als de afgodery slegts wederom op
den throon koomen mogt.
Maar Karel de Groote, van den Spaanschen togt
te rug gekomen, heeft alles in korten tijd
verholpen; en ‘t Heidendom, met al wat
Heidensgezind was, de vlugt doen neemen.
Radbodus zelf, zoo als goede Schrijvers *2
meenen heeft zijne dagen in Denemarken geeindigt.
Daar zijn ‘er evenwel die zeggen dat hy
met zijne gemalinne Amarra, de dochter van
den Koning der Hunnen *3, weder in deze
gewesten aangekomen is: dat hy het Christen
Geloof door de vermaningen van S. Adalbertus
aangenomen heeft; en te Egmond, als een
goed Christen, zoude gestorven zijn.
Volgens Hamconius *4 heeft hy twee zoonen
nagelaaten, Gondobaldus en Gerbrandus. De
Radbodus II / I
oudste, Gondobaldus, zouw eenige landeryen in
het tegenwoordige Holland van de Franssen te
leen gekreegen en bezeeten hebben; en de
Grootvader zijn geweest van Gerolphus, den
broeder van Walgerus, Graaf van Teisterband.
De jongste zoon, Gerbrandus, zouw de
heerlijkheit van Egmond bezeeten hebben: en
de Stamheer der Heeren van Egmond zijn
geweest.
Al het zelfde staat ook by Bokkenberg *5 te
leezen; die ‘er noch byvoegt dat Radbodus, met
zijnen broeder Gondobaldus, door de
beschikking van zijne moeder te Hallem, of
Egmond, by S. Adalbertus ‘t school gegaan
heeft: en door den zelven Heilig in de
wetenschappen en goede zeden onderweezen is:
dat hy Amarra, de dochter van den Koning der
Hunnen. door de voorspraak van Karel Martel
*6 ten huwelijk gekreegen heeft: dat hy de Heer
van een goed gedeelte van Klein Vriesland was:
dat hy in ‘t jaar 792 gestorven en te Rynegum
begraven is; dat het kerkhof, daar hy en Amarra
begraven leggen, noch by zijnen tijd
Raedtbouts kerkhof wierd genoemt. Tot vorder
bewijs brengt hy dit grafschrift by:
Hac jacet in terra Raetbout cun conjuge Amerra;
Srtips fuit hæc Regis, in quibus ifta legis.
Natus ab Adgillo Raetbout fincerius illo
Vixit; nec miro pejor Amerra viro.
Sanctus Adalbertus, multa pietate refertus,
Quos docuit lucis, quærere regna ducis.
Hos mors delevit, tales Hæcmundaque flevit,
Dignus uterque coli femper in acre poli.
Eer dat ik hier eenige bemerkingen op maake;
wil ik den Leezer de woorden van Ubbo
Emmius, raakende de nakomelingen van
Radbodus II, voor oogen leggen. Daar uyt zal
blijken dat die Schrijver, die anders zoo vies in
‘t aanneemen van oude geschiedenissen valt,
deze wederkomste van Radbodus II, of ten
minste van zijne nazaaten, en ‘t geen van de
afkomste der Heeren van Egmond vertelt word,
niet t’eenemaal durft verwerpen. Hy zeit eerst
dat Radbodus zijn leven in Denemarken geeindigt
heeft: en laat dan kort daarna volgen
Ik ben niet onbewust dat ‘er geen Schrijvers
ontbreken, dewelke verhaalen dat de
nakomelingen van Radbodus, in het land over ‘t
Vlie, langen tijd het gebied gevoert hebben; en
dat de Graven van Egmond van hen afkomstig
zijn. Indien dit geen fabel is; zoo meen ik dat ze
met de Noormannen weder in hun Vaderland
gekeert zijn; en, na ‘t aanneemen van den
Hfdst. 26 - Bl. 11
194
*1: Ten tijde van de
moord op Bonifatius
in 754 was Karel 12
jaar oud. Koning
werd hij pas in 768,
maar hij kan v.a.
758 (16 jr.) actief
geweest zijn.
*5: In Hist.
Dynastarium
Egmond.
Bokkenberg was
v.a. 1591 ‘s Lands
historieschrijver
(1548 - † 1617).
*6: Karel Martel
was Stadhouder
van het O.Fr. Rijk
v/a 714 en van het
gehele Rijk
v/a 719 tot † 741.
*2: Emmius,
Schotanus, & c.
*3: Mogelijk werden
de Hongaren
toen tot de Hunnen
gerekend.
*4: In Radbodo 2.