Digitale versie - Afbeeldinge ende Levens beschryvinge van de ...

OVERLEVERING D.M.V. TEKENS
Het gebruik van merktekens om b.v. aan te
geven “dit is mijn eigendom”, is al erg oud.
De oudste merktekens kunnen we
onderverdelen in kerf- en brandtekens.
Kerftekens zijn wellicht het oudst.
Zij werden aangebracht door jagers en
landbouwers die de beschikking hadden over
een mes of een ander scherp voorwerp. Kruisen
etc. zijn hier ook een voorbeeld van.
Veehouders waren gewend hun vee te
brandmerken. Hier zien we cirkel- en
hartvormige tekens. Het plompeblad is hier een
goed voorbeeld van.
Het Runenschrift dat door de priesters werd
gebruikt was als het ware een verzameling van
merktekens. Elk teken stond voor een begrip en
is daarom te vergelijken met de Egyptische
hiërogliefen.
De Germaanse priesters hadden er geen baat bij
dat hun Runenschrift door iedereen gelezen kon
worden.
In ons land zijn weinig voorbeelden van het
Runenschrift bewaard gebleven. Een verklaring
hiervoor is mogelijk gelegen in het feit dat men
veelal gebruik maakte van vergankelijke
materialen zoals hout, been, klei enz.
OVERLEVERIG D.M.V. SCHRIFT
De Romeinen brachten als eerste een algemeen
schrift binnen onze grenzen waarbij elk teken
niet stond voor een begrip maar voor een klank.
Een in Rome geschreven brief kon hier gelezen
worden.
De Romeinen schreven brieven naar in onze
streken gelegerde familieleden, maar ook
andersom; hier gelegerde Romeinen schreven
hun wederwaardigheden aan b.v. hun familie in
Rome of lieten dit doen door iemand die de
schrijfkunst machtig was.
Enkele van dit soort geschriften zijn bewaard
gebleven.
Bekende voorbeelden zijn:
Plinius 23-79 n. Chr.
Hij was officier in Germania en schreef o.a.
Bellorum Germaniae Liber XX.
Tacitus 55-120 n. Chr.
Hij scheef in Rome aan de hand van
mondelinge bronnen.
Een van zijn bronnen was zijn schoonvader
Agricola, de veroveraar van Brittania (40-93).
Hij schreef o.a.
De origine et situ Germanorum.
We kunnen hen beschouwen als de voorlopers
van de latere kroniekschrijvers.
Hun verhalen zijn natuurlijk niet objectief.
Een volgende groep die iets op schrift stelde
over de Germanen waren de missionarissen.
Zij kwamen uit Brittannia, veelal uit
vooraanstaande van oorsprong Friese of
Saksische families. Het waren vaak jongere
zonen van belangrijke stamhoofden die hun
opvoeding genoten hadden in een klooster.
Zij verstonden de in onze gebieden gevoerde
taal en konden door hun kloosteropvoeding in
redelijke mate Latijn schrijven.
Hun eerste brieven zullen vergelijkbaar zijn
geweest met die van de Romeinen;
reisverslagen voor het thuisfront aangevuld
met wederwaardigheden.
Later, toen zij zich na veel pijn en moeite
gevestigd hadden, gingen zij over tot het
beschrijven van hun afkomst en het doel van
hun missie. Ook beschreven zij het leven van
hun opdrachtgevers en van dierbare heiligen.
Op deze manier konden zij zich een zekere
status aanmeten.
BOEKHOUDING
De missionarissen verwierven op allerlei
manieren roerende en onroerende goederen;
van het leegroven van Germaanse
heiligdommen tot het ontvangen van
geschenken van door hen tot het christendom
bekeerde Germanen.
Het was dus zaak om giften op schrift vast te
leggen. De eenmalige vette gans zal wel niet in
deze boekhouding genoteerd zijn maar wel de
toezegging van een aantal kippen op een
bepaalde dag evenals de pachtopbrengst van
een bepaald grondstuk met daarbij de
vermelding van de tegenprestatie (het lezen
van een mis op een aangegeven datum t.b.v.
het zieleheil van de schenker).
MEMORIE
Het begraven van belangrijke familieleden
door de Germanen in het veld of bij de heilige
boom werd door de elite steeds meer vervangen
door het begraven ergens op de eigen hof
(met name de boomgaard was favoriet) of het
begraven binnen de christelijke sfeer van een
kapel.
Naast liturgische boeken legden kloosters en
kapellen Necrologiums aan. Daarin werden de
teraardebestelden vermeld met het bedrag dat
zij voor hun begrafenis hadden geschonken en
de tegenprestatie die het klooster of de kapel
daarvoor moest leveren; veelal het lezen van
Hfdst. 07 - Bl. 02
41
Het beroemde
Kalendariumblad
met aantekeningen
van Willibrord.
Romeins schrift
4e eeuw.
Angelsaksisch schrift
Beda ~ 737.