Digitale versie - Afbeeldinge ende Levens beschryvinge van de ...

voor het leven en zelfs erfelijk behoorde te zijn.
Wat hier ook van zij, het staat vast, dat in deze
tijd door de abdij min of meer bewust
aanleiding voor deze aanmatiging gegeven is,
doordat de toenmalige advocaat, zoals hij ten
onrechte steeds genoemd werd, Berwoldus
beleend werd met een hoeve en zes huizen en
zijn ambt voor het leven bevestigd zag. De
nieuwe leenman die ruim bemiddeld was,
begon terstond dit leen voor zich te verzekeren
door een versterkte plaats te bouwen,
voorganger van het slot op De Hoef en
bakermat van het geslacht der Van Egmonds.
Als Johannes à Leydis deze passage verhaalt,
merkt hij op, dat de strijd tussen de abdij en
haar advocaat om de heerlijke rechten te
Egmond, verder het motief van geheel zijn
kroniek zal zijn. De omstandigheden waarin hij
dit schreef en het feit, dat zijn opdrachtgever
een van de laatste slachtoffers van die strijd
was, zullen hem zeker beïnvloed hebben en de
drie volgende eeuwen van Egmonds
geschiedschrijving wel wat sterk hebben
gekleurd. Toch zal deze strijd ook onze
aandacht trekken, omdat deze ons juist een
blik gunt op de positie van de abdij in de
toenmalige maatschappij. Immers de overgang
van feodale staatjes naar een eenhoofdig
rijksbestuur had overal zijn consequenties en in
een kloosterstaatje met een abt als absolute
heerser, ontbrak het wel eens aan een soepele
aanpassing aan de verlopende
tijdsomstandigheden. Als de gevolgen hiervan
zich, vrij laat overigens, gaan wreken, is het
misplaatst te pas en te onpas in jammerklachten
uit te barsten over het onrecht de kerk (in casu
het klooster) aangedaan.” [Roefs p. 139]
Tot zover Hof.
Ook ik wil niet verder ingaan op de periode
vóór 1100.
Het Adalbertusboek vermeldt op fol. 8 een ruil
tussen Adallard (1105- 1120), abt van het
klooster te Egmond en een zekere Eilger,
(inimicum monasterii factis) een vijand van
het klooster.
Deze ruil vond in het openbaar plaats in
aanwezigheid van graaf Floris, diens vrouw en
vele belangrijke getuigen.
Een tweede ruil wordt omschreven als:
over de ruil van bezittingen in Callandsoog
tussen abt Ascelinus (1124- 1129 † 1134) en
voornoemde Eilger onder protest van het
convent.
Abt Ascelinus ruilt hier waardevol bezit tegen
bezit van veel mindere waarde.
Het convent hoopt dat deze ruil met
instemming van Jezus eens ongedaan gemaakt
zal worden.
Beide transacties worden ook in de Tabula
vermeld.
De Tabula vermeldt verder:
In 1139 schenkt paus Innocentius II aan de
kloosters van Egmond en Rijnsburg het privilege
van exemptie, hetgeen in 1143 v.w.b.
Egmond door bisschop Hartbert van Utrecht
tijdens een kerkwijding nogmaals bekrachtigt
wordt.
Dit wil zeggen dat de Abdij direkt onder het
gezag van de Paus viel en niet eerst onder dat
van de Bisschop v. Utrecht.
Na een vermelding gedateerd 28-08-1167 volgt:
merk op dat in de volgende brief van de
eerbiedwaardige abt Wouter, Berewold tot
advocaat van de kerk wordt aangesteld en in
die tijd waren er veel advocaten, namelijk
verschillende leenmannen.
Uit deze Berewold zijn de heren van Egmond
voortgekomen, zoals ze ook zelf zeggen.
Vóór deze Berewold was er geen sprake van
Egmondse Heren en ze worden ook niet
gevonden in de kalender van het klooster in
Egmond.
Even verder staat er:
In het jaar 1162 herstelde Floris III, de tiende
graaf van Holland, de kerk van Vlaardingen etc.
Na Floris en zijn broer Robert, Dirk Persijn,
Hugo van Teylingen, IJsbrand van Haarlem en
zijn broers Gerard Malot en Meynsoon, Simon-
Galo, Albert Beynyaert werden, zoals uit deze
brief blijkt, Dodo en zijn broers Dirk, Berewold
en Werenbold tot advocaat benoemd.
Dodo wordt hier niet als ridder of heer van
Egmond genoemd evenmin, als zijn vader
Berewold hierboven. Het staat er duidelijk bij
het jaar 1174 hieronder over de advocatuur.
In het jaar des Heren 1174 verklaarde Floris III,
de tiende graaf van Holland dat de wettige
advocaat, te weten Dodo, zoon van Berewold,
dit door overeenkomst was en dat hij de
advocatuur niet door beneficie maar door
overeenkomst zo lang zou waarnemen als het
de abt en de graaf nuttig zou lijken.
De broers van Dodo waren drie in getal te
weten; Dirk, Berewold en Werebold.
In hetzelfde jaar 1174 stond abt Wibold aan de
broeders vijf pond jaarlijks af.
Tot zover de Tabula.
Keren we nog even terug naar de tijd van Abt
Ascelinus. Hof schrijft hierover:
Gravin Petronella dringt na de dood van Abt
Adalard in 1120 haar hofkapelaan (toen nog
novice) op als Abt van Egmond.
Hfdst. 23 - Bl. 02
164
Johannes à Leydis
†1480.