DE DRAAIENDE PUT

102 JAN JANSEN
ligt. 38 De regio Joma is zuidelijker te vinden: zij is opgesplitst in twee gedeelten.
Het ene Joma ligt aan de linkeroever van de Niger en het andere aan de
rechteroever. 39 Peroz stelde dat Joma werd geregeerd door een 'neef van de vorst
uit Nyagassola (supra). Inderdaad is de vorst uit Joma, als 'zoon' van de Jomabroers,
een 'neef' (vaders-broers-zoon) van de vorst van Kangaba en de vorst van
Nyagassola.
De zes broers hebben één gemeenschappelijke voorouder: Sunjata. Hierin onderscheiden
zij zich van andere vorstelijke geslachten die afstammen van Sunjata's
broers. De afstammelingen van Mansa Dankaran Tuman wonen in de bossen van
Kissi, in het verre zuiden. Tussen Kissi en de Haut-Niger wonen de afstammelingen
van de Mande Bori; zij regeren over de regio's Hamana en Kolonkana. Kouroussa
is daarin het belangrijkste politieke centrum.
Het hierboven beschreven schema lijkt op de in hoofdstuk 2 beschreven
processen van splitsing van bondaw, die vooral verliepen via grotere afstand in
genealogie: men definieert zich in termen van (classificatorische) broers tot elkaar.
Elke relatie in de genealogie van de vorsten van Mande kent dus eenheid en
verscheidenheid, parallel aan de wijze waarop de Diabate uit Kela op de lu wonen.
Dus ligt fadenya, broedertwist, altijd op de loer. Daarom is elke oorlog, kele, per
definitie een fadenya kele, een broederoorlog, en is er badenya tussen alle Keita die
geen ruzie met elkaar maken. Badenya is in principe groot, omdat de genealogie niet
spreekt over 'half-broers'.
Er rijzen nu twee vragen. Ten eerste of de Fransen deze verdeling niet hebben
gezien en ten tweede welke relaties de vorsten de facto met elkaar hadden. De
Fransen hoorden natuurlijk ook de genealogie die ik hier geef. Zij hoorden daarnaast
echter nog veel meer genealogieën van Sunjata. En die waren in hun visie totaal
verschillend. Vanwege de grote verscheidenheid in het materiaal, besteedden de
Fransen er niet veel aandacht aan. Zij onderscheidden velschillende staatjes, elk met
18
Camara 1990, p 100-103, 293 en 310 ontkent het ideologische karakter van deze onderverdeling en
neemt de genealogieën als historische feiten, waardoor hij een geheel andere kijk op de geschiedenis van
de Haut-Niger heeft dan ik hier geef. De Keita uit Kangaba zijn de Kandasi, het geslacht dat afstamt vin
de allerjongste broer Kanda. Camara stelt dat de vorstelijke Keita uit Kangaba zelf tegenwoordig slechts
drie koningen als hun 'liste dynastique' noemen: Kaaba Kamon, Nasira Kamon en Nakam Mambi
(Camara 1990, p 61) Ik meen dat zij hun genealogie met doortrekken tot Mansa Kanda, omdat Mansa
Kanda een term van een ander niveau is dan een historische genealogie: Mansa Kanda geeft aan tot welke
categorie iemand zichzelf rekent
w
Het deel aan de linkeroever heet altijd 'Joma' of 'Dyoma' Het deel op de rechteroever heeft m de
literatuur verschillende namen, die altijd wel met 'Joma' beginnen
Lansine Diabate wees letterlijk naar het zuiden toen ik naar de Joma-broers vroeg 'In Guinee,' zei
h ij Peroz is het hier ongetwijfeld mee eens. Vreemd genoeg menen Leynaud en Cisse (1978, p. 144) dat
de afstammelingen van de Joma-broers zo goed als verdwenen zijn. De beroemde gnot Kelemonzon
Diabate uit Kita zegt dat het nageslacht van de Joma-broers in Kita en Siguin woont (Diabate 1970, p
20) Voor de wetenschappers is die si dus meer uitgestorven dan voor de lokale bevolking.