DE DRAAIENDE PUT

184
JAN JANSEN
waarop hij trots was by de inwijding van de Kitabolon, het 'verenigingsgebouw' van
dejeliw uit Kita, had hij de deuren ervan geopend door louter te spreken' 3
Ook Lansme dicht zichzelf dergelijke krachten toe op grond van de woorden die
hij uitspreekt Op 13 oktober 1992 sprak hij m Bamako tijdens de beëdiging van
Bakan Sidiki Sumano als voorzitter van de 'Union Nationale des Griots du Mali'
Vlak voor zijn optreden had El Haji Yamudu aan het publiek toestemming gegeven
om opnames te maken Eerder op de avond had ik persoonlijk toestemming gevraagd
aan Lansme zelf Omdat het publiek enthousiast was over de mogelijkheid om
woorden van d&jehw uit Kela op te nemen, stond er uiteindelijk een muurtje van zes
ghettobl asters voor Lansme Die avond viel de electnciteit regelmatig uit Omdat ik
gebruik maakte van een walkman die op batterijen liep, was ik de enige met een
volledige registratie van Lansme's optreden
Toen wij na de festiviteiten waren teruggekeerd in Kela, vertelde Lansme aan
iedereen dat hij de electnciteit had laten uitvallen Hij had namelijk aan de anderen
geen toestemming gegeven om opnames te maken Toen ik m de herfst van 1994 in
Kela was, vertelde Lansme dit verhaal nog steeds aan bezoekers Ik kreeg de indruk
dat sommigen Lansme's verhaal met enige skepsis ontvingen, maar anderen
bestreden mijn opvatting dat het hier om 'toeval' ging Waar of niet waar, Lansme's
verhaal geeft aan welke krachten een gnot toedicht aan het uitspreken van woorden
(zie ook Hoofdstuk 7, Uitvoering 3)
Hoe beladen het spreken van woorden is, bleek ook toen Bintan Kouyate in
oktober 1994 ziek werd tijdens haar tournee door Nederland Zij had mist drie
concerten m vijf dagen gegeven Tijdens die concerten had zij vele lofprijzingen
gezongen Bintan beweerde dat zij ziek werd, omdat zij te veel kumaw had
gesproken Het kostte mij enige moeite haar ervan te overtuigen dat de grote
khmaatswisselmg de oorzaak van haar ziekte was
De speciale lading van woorden ligt m de nyama die vrijkomt bij het uitspreken
ervan Daarom is het beheersen van de betekenis (kord) van woorden een noodzaak
Wie woorden spreekt zonder de betekenis te kennen, speelt met vuur' Hij weet
immers met welke nyama hij laat vrijkomen Daarom ook is Lansme Diabate nog
steeds bang dat ik mijn opname van het Sunjata-epos aan Mahnezen zal laten
1
Mijn gesprek met de heer lounkara vond plaats op 3 mei 1994 te Amsterdam De inwijding van
de Kitdbolon vond plaats rond 1985 ren videoverslag hiervan is te vinden m het Nationaal Museum
in Bamako Een foto van dit gebouw siert de omslag van M M Diabate s roman uit 1985 Cl Ilap Bala
en El llaji Yamadu waren bij deze feestelijke gebeurtenis aanwezig als genodigden uit Kela Zij spraken
het publiek enkele malen gedurende korte tijd toe (zie video) 7ie ook noot 7 en noot 17