DE DRAAIENDE PUT

DE DRAAIENDE PUT 153
samenleving in de Haut-Niger wordt gerepresenteerd door middel van 'het Woord'.
Het woord laat zich formuleren volgens patronen. Deze geef ik voor een deel in dit
hoofdstuk.
Elke Keita-vorst claimt aanvoerderschap in de oorlog
Toen de Fransen via Kita doorstootten naar Bamako en Siguiri, meenden zij steeds
weer kleine rijkjes op hun weg tegen te komen. De vorsten daarvan hielden er
genealogieën op na die spraken over Sunjata. In die genealogieën kwamen steeds
dezelfde namen voor: koning Farako Makan Kunkenyi, zijn vrouwen (Tasuma Berete
en Sogolon Kejugu) en zijn zonen (Mansa Dankaran Tuman, Mande Bori en Sunjata).
Naast deze namen bevatten die genealogieën een wirwar van andere namen die
elders niet voorkwamen. Eerder noemde ik al 'Finadugu Koman', een naam die
alleen betekenisvol is in de Haut-Niger.
Volgens de Fransen wezen de overeenkomsten in de genealogieën op een
gemeenschappelijke afstamming en bewees de variëteit een hedendaagse wanorde. In
hoofdstuk 3 beschreef ik hoe zij de regio's reorganiseerden op basis van de gedeeltes
van de genealogie over Sunjata waarover de bevolking het eens was binnen de regio:
zo werd Nyagassola aan de invloed van Kangaba onttrokken en kreeg Figira zijn
'rechtmatige' positie terug. Kortom, de Fransen gaven de 'oudere broers' hun 'rechtmatige'
positie terug.
Bij nadere bestudering van de genealogieën blijkt dat de vertellers ervan hun
broodheren in een hiërarchische relatie plaatsen tot vorsten van nabijgelegen regio's.
In de onderstaande case laat ik zien hoe iedere vorst zichzelf de positie van jongere
broer toemat. Daarna zal ik laten zien in hoeverre fadenya, broedertwist, in die
genealogieën verweven zit en zal ik betogen dat de jongere broer staat voor het
aanvoerderschap in tijden van oorlog.
CASE: Elke vorst wil jongere broer zijn; de dynamiek van dynastieën
Zoals ik eerder aangaf, bestaan er in Mande verschillende centra van orale
traditie, plaatsen waar jeliw wonen die vroeger verbonden waren aan een
vorstelijke familie. Soms beriep men zich daarbij op dezelfde genealogie: Mambi
uit Nyagassola noemde zichzelf de oudere broer van Mambi uit Kangaba en dit
werd erkend in zowel Kangaba als Figira. In Kangaba waren de mansarenw
vanuit bijna elk oogpunt de jongere broers temidden van de vorsten die hun
afstamming herleidden tot Sunjata.
Er waren echter ook afwijkingen van deze genealogie, zowel onder de
afstammelingen van Sunjata onderling, als tussen afstammelingen van Sunjata en
zijn broers. Ik behandel nu de genealogieën van Kita, Siguiri en Kouroussa,
enkele centra van orale traditie waar een afwijkende genealogie verteld werd.