DE DRAAIENDE PUT

HOOFDSTUK 3
HET TURBULENTE VERLEDEN VAN KANGABA
'Beste vader,' zei hij, 'ik heb rondgetrokken,
maar nu ben ik teruggekomen
om mij te vestigen bij mijn moeder.''
Inleiding
De Fransen hadden hooggespannen verwachtingen van het land rond Kangaba. Daar
zou immers het centrum liggen van het legendarische Mali-rijk dat zoveel goud
exporteerde. Maar aan de andere kant wisten zij vooraf dat er geen goed
georganiseerd rijk meer te vinden was in Kangaba. Vallière was zich bewust van de
gevaren die hem te wachten stonden in de Haut-Niger, aan de vooravond van zijn
vertrek, in 1879, naar dit gebied dat nog nooit door een blanke was bezocht. Hij
schreef (1885, p. 257): 2
"(•••) il ne fallait pas se dissimuler que nous allions nous trouver en face de
populations d'une extreme défiance, qui pouvaient prendre ombrage de nos plus
simples actions et s'effrayer de nos moindres paroles."
De Fransen bezetten de Haut-Niger en de omringende gebieden vervolgens binnen
tien jaar. Zij hielden zich in die periode niet alleen bezig met wapengekletter. Er
werd ook onderzoek gedaan naar de organisatie van dit eens zo voorname gebied.
De Fransen kwamen tot twee conclusies. Ten eerste dat het wemelde van de kleine
koninkrijkjes. Ten tweede dat die koninkrijkjes slecht georganiseerd waren en met
goed samenwerkten. 3
De Fransen noemden die koninkrijkjes 'staten'. Zij spraken derhalve over TEtat
de Kangaba' gelegen in de regio 'Manding'. Deze staat zou ten tijde van de Franse
'Mon père, dit-il, je me suis promené, maïs je voudrais m'installer ici aupres de ma mère.' Uit Ly-
1 all et al 1987, p 73, voor een analyse zie hoofdstuk 5
" Valhères verslag van zijn ontdekkingstocht is gepubliceerd m Galheni 1885, p 256-340
'egenwoordig zou een auteur zijn copyrights beschermen, maar m die tijd kon iemands superieur
"lijkbaar zonder problemen andermans teksten publiceren. Om duidelijk aan te geven van wie de
informatie afkomstig is, zal ik in het vervolg deze bron citeren als 'Vallière' en niet als 'Galliern', hoewel
"at formeel juister zou zijn
Dit bevestigde een vooroordeel Valhèie (1885, p. 258) wist reeds voor zijn verkenningstocht dat hij
te maken zou krijgen met verschillende bevolkingsgroepen die op vijandige voet met elkaar stonden