DE DRAAIENDE PUT

DE DRAAIENDE PUT 137
Statuscategorieen
Ik heb nu laten zien dat verhalen over mokew bekeken moeten worden m een
regionale context Het stereotiepe beeld behorend bij een jamu is regionaal bepaald
Dit heeft zijn invloed op de uiteindelijke versie van het Sunjata-epos die een groep
gnots produceert voor de vorsten aan wie zij zijn verbonden Het stereotiepe beeld
van de jamu overstijgt het beeld dat men lokaal van een groep heeft, bijvoorbeeld als
'stichter' of als 'dorpschef (zie hoofdstuk 2)
Eén dmg is echter nog niet verklaard de afkeer van de heer K voor de
Kouyate Volgens hem deugde immers geen enkele Kouyate, hij schrok van mijn
jamu De verhalen hierboven verklaren zijn reactie met Daarin zette iedere mokè
zijn beste beentje voor Sunjata was koning en de anderen - Tiramagan, Kala Jula
Sangoy en Jokoma Doka - haalden de kastanjes uit het vuur Deze verhalen gaven
geen aanleiding om de Kouyate met afgrijzen tegemoet te treden Want waarom zou
een Kouyate minder deugen dan een Traore 9 Hun nimmer versagende mokè Jakoma
Doka betrad immers onbevreesd het paleis van Sumaoro
Het antwoord hierop is te vinden in liet verschil m status In Mande heeft ieder
individu een bepaalde status op grond van zijn jamu Status in Mande is een
onderscheid dat men maakt in een hiërarchische relatie tot anderen Daarbij is de ene
groep inferieur en de andere superieur Afhankelijk van de context en degene
waarmee men een relatie heeft, kan status op verschillende manieren worden
onderscheiden
Een bekend status-onderscheid in Mande is de tweedeling nyamakala-horon, te
vertalen als 'ambachtsgroep'-'edele vrije' 28 Slechts een klein deel van de bevolking
van Mande is nyamakala 29 Diop geeft minder dan 10% voor de gehele
Westafnkaanse savanne (in Zobel 1993) Voor de Haut-Niger zal dit zeker met
hoger liggen 30 Dit onderscheid nyamakala-horon noem ik een onderscheid in
status-categorie 31 Een horon is blij is dat hij geen nyamakala is, omdat hij diens
activiteiten en diens status inferieur vindt
In de meeste handboeken is sprake van een driedeling Daar worden jonw (slaven') toegevoegd
Vroeger is de slavernij