Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
138<br />
JAN JANSEN<br />
Tot de nyamakalaw behoren de volgende ambachtsgroepen jeliw (barden die muziek<br />
maken en kennis over het verleden hebben), numuw (smeden), garanke (leerlooiers)<br />
en finaw (barden die gespecialiseerd zijn in islamitische gebeden) 32 Deze<br />
'beroepen' zijn gekoppeld aan bepaalde jamuw Zo is elke Kouyate een jeh, zelfs<br />
wanneer hij stottert, a-muzikaal is, in de landbouw werkt en de Koran uit zijn hoofd<br />
kent Hij is altijd/e/i, of hij zich nu vertoont m Segou, Bamako of Kayes Men weet<br />
gewoon dat een Kouyate een jeh is<br />
Niet allejamuw roepen een zo duidelijk stereotiep beeld op als de Kouyate die<br />
altijd jeliw zijn Er zijn ook jamuw die wel bekend staan als nyamakala, maar<br />
waarvan de precieze activiteit kan vaneren De Diabate bijvoorbeeld zijn in de Haut-<br />
Niger ye//w, maar 100 km oostwaarts zijn zij numuw, smeden (Amselle 1990, p 83)<br />
Hoewel dit een wisseling van stereotype is, blijven zij in beide gevallen behoren tot<br />
de nyamakalaw Wanneer een Diabate beweert dat hij horon is, zal niemand hem<br />
geloven Aan de andere kant beweren alleye/zw, met uitzondering van de Kouyate,<br />
dat zij vroeger horonw zijn geweest (Zobel 1995, p 2)<br />
Veeljamuw komen in Mande voor als zowel horon als nyamakala We zagen dit<br />
al bij de Diawara Bij de Somnke zijn zij horonw, maar in de Haut-Niger zijn zij<br />
jeliw De Diawara zijn m de Haut-Niger weliswaar nyamakalaw, maar zij genieten<br />
regionaal een hoog aanzien, zoals bleek uit hun functie alsjehw van de Traore Zij<br />
kunnen daarom vertellen dat zij van Sonmke-afkomst zijn en in een later stadium<br />
vrijwillig gekozen hebben voor het jeh -zijn 33 Wanneer zij naar Bamako verhuizen,<br />
zal de bevolking van Bamako hen categoriseren met het stereotype 'edele', omdat m<br />
Mali de Diawara bekend staan als edelen In de Haut-Niger is dat met wenselijk,<br />
omdat de Diawara veelgeprezen jeliw zijn die verbonden zijn met de Traore<br />
Elke jamu roept een stereotype op Die bepaalt hoe iemand een relatie kan aangaan<br />
met anderen De anderen hebben, op hun beurt, 'voorkennis' over de jamu van de<br />
persoon m kwestie Daarom bijvoorbeeld was het de verkoper van het muskietennet<br />
duidelijk waarom ik tot op de bodem ging bij de aankoop van het muskietennet hij<br />
weet dat aan mijn jamu En daarom schrok de heer K van mijn jamu Eenjamu als<br />
12<br />
Men denkt zeer verschillend over de activiteiten van dcfmaw (voor een over/icht, zie Conrad en<br />
Frank 1994) Ik kies voor 'bard met islamitische gebeden als specialisatie' omdat ik slechts finaw ben<br />
tegengekomen die voldeden aan deze beschrijving Sommige auteurs vertalen fina met 'gnot', maar over<br />
het algemeen wordt de term 'gnol alleen gebruikt voor barden die historische verhalen vertellen en/ol<br />
muziek maken<br />
" Dit beeld van een Somnke-afkomst schetst Camara (1990, p 298 ss) Het is niet duidelijk oi hij<br />
dit doet op basis van mlormatie uit Kela of uit de beroemde monografie over de Somnke door Boycr<br />
Het eerste is goed mogeli|k In Kela circuleert een cassettebandje van een, inmiddels overleden uit Kela<br />
afkomstige geleerde, Mukulan Diawara geheten Dit bandje stond in hoog aanzien bi| jong en oud Het<br />
bevat een vreemde collage van lokale tradities en verhalen uit de officiële geschiedenisboeken Mukutan<br />
Diawara is ongetwijfeld op de hoogte geweest van de Soninke-geschiedems /ie ook Niane 1974, p 64
Change language