DE DRAAIENDE PUT

176 JAN JANSEN
relatie tot een jong iemand Wanneer zij bij elkaar zijn, gedraagt Lansme zich, als
de jongste van de twee, expansief, ja zelfs agressief, hij moet zich met externe zaken
bezig houden Als oudste moet El Haji Yamudu een boegbeeld van eerlijkheid en
vriendelijkheid zijn, zodat de Diabate uit Kela als groep nooit in gevaar komen El
Haji Yamudu ontvangt de giften die mensen geven op grond van respect voor de
Diabate Maar hij ontvangt ook de giften die Lansme binnensleept en hij houdt
tevens de vrijheid om afstand van Lansme te nemen, wanneer deze te ver gaat
Dergelijke perspectiefwisselingen vindt men ook wanneer men op zoek gaat naar
de juiste versie van het Sunjata-epos
CASE De status van Lansme Diabate als verteller van het Sunjata epos
Lansme Diabate is de kumatigi, de officiële verteller van het epos In die hoedanigheid
moet hij bij officiële gelegenheden spreken en vanwege die positie sturen
alle Diabate onderzoekers door naar hem Wie langer onderzoek doet, hoort
echter een aantal 'kritische' geluiden over Lansme's kennis
Ten eerste vertelt men dat de Diabate uit Kela het epos geleerd hebben van
hun buren de Diawara 33 De Diabate zouden de functie van verteller van het
epos overgenomen hebben van de Diawara Daarnaast vermeldt Camara (1990)
dat de Keita het epos beter kennen, maar dat zij het vertellen ervan bewust
overlaten aan hun gnots, de Diabate uit Kela
Ook onder de Diabate zelf bestaat er discussie over de kennis van Lansme
Diabate Menig Diabate die ik sprak, inclusief El Haji Yamudu Diabate zelf,
zegt dat El Haji Yamudu het epos beter kent dan Lansme Dit wordt bevestigd
doordat El Haji Yamudu bijna altijd naast Lansme zit wanneer laatstgenoemde
reciteert El Haji Yamudu zelf doet er dan het zwijgen toe, maar hij controleert
Lansme's woorden 34 Ook voor de uitvoering in de Kamabolon gaat Lansme
'oefenen' bij El Haji Yamudu 35
Dit lijkt op zich schokkende informatie Lansme lijkt het onderspit te delven
onder de claims van belangrijkere mensen, zoals de Keila-mansaren, of 'oudere'
mensen, zoals het geslacht Diawara en de classificatonsche broer El Haji
Yamudu De verhalen zijn echter volstrekt logisch binnen de kaders die ik m dit
hoofdstuk heb uitgewerkt dergelijke claims zijn nodig, tonen zelfs aan, dat
Lansme status heeft De Diabate bestrijden de claim van de Diawara of de Keita
niet, zolang de Diawara en de Keita zelf het epos met zullen vertellen Ditzelfde
geldt voor Lansme en El Haji Yamudu Degene die de oudste rechten heeft, zit
" Dit verhaal is te vinden m Camara (1990) en was ook Clemens 7obel bekend
14
Dat hi) dit werkelijk doet bleek ti|dcns een concert van de gnots uit Kela m Rotterdam op 28
oktober 1994 I ansne verspidk /ich toen m een genealogie iets wat /elden gebeurt TI Haji Yamudu
keek hem vernietigend aan en lot de pauze heeft I ansme met meer gesproken In de pau/e vroeg hij mij
een pil tegen de hoofdpijn en ook daarna heelt hij geen genealogie meer gereciteerd
1
/ie hoofdstuk 7