DE DRAAIENDE PUT

30 JAN JANSEN
Het eerste veldwerkonderzoek liep van half oktober 1991 tot eind februari 1992 Ik
had voor die periode gekozen, omdat na de regentijd veel feesten plaatsvinden Vlak
na de oogst is er namelijk een relatieve overvloed Zoals gezegd heb ik de eerste
maand geen initiatief genomen om opnames te maken, ik beperkte mij tot het maken
van aantekeningen ten behoeve van een beschrijving van de sociale organisatie Na
die eerste maand heb ik de gnots een geschenk (50 000 CFA= l 000 FF) aangeboden,
met het verzoek om iets te vertellen over zichzelf en over het leren van
woorden Dit hebben zij gedaan op twee achtereenvolgende middagen Daarna ben
ik begonnen met het maken van opnames van populaire muziek Hiervoor had de
VPRO geld beschikbaar gesteld Deze opnames stelden mij in de gelegenheid om
gnots tussen de 20 en 40 jaar urenlang ontspannen aan het werk te zien Deze groep
gnots vond het vooral leuk om deze opnames te maken, omdat ik aan hen kopieën
ervan gaf In december vonden ook enkele huwelijken plaats bij de familie Diabate,
er waren toen tientallen bezoekers Kela bruiste van de activiteiten
Rond die tijd kreeg ik bevestiging van mijn vermoeden dat ik min of meer
aanvaard was als gast van de gnots uit Kela Half december bezocht mijn vrouw
Kela en reeds binnen een uur na haar aankomst waren vele oude leden van de
Diabate-familie langsgekomen om haar te groeten Ik voelde my zeer vereerd, want
ik wist inmiddels dat de ouden lang met voor iedereen uitlopen
De belangrijkste factor bij de vordering van mijn onderzoek is ongetwijfeld mijn
gastheer Lansine Diabate geweest Lansme betrok mij overal bij, indien hij dit
mogelijk achtte Zolang ik mij als een gehoorzame zoon gedroeg, behandelde hij mij
met de egards voor een gast Er was hiervoor een stilzwijgende afspraak nodig ik
moest al mijn initiatieven via hem ontplooien Hiermee had ik geen enkel probleem,
omdat ik de ouden wilde respecteren en ik Lansine zag als mijn belangrijkste informant
Hoe behulpzaam Lansine was, bleek bij het overlijden van de dorpschef van
Figuira-Koro, een dorp aan 'de andere kant' van de Nigei, in januari 1992 Door
gebrek aan transportmiddelen kon ik met naar zijn begrafenis Lansine heeft toen
cassettebandjes meegenomen en iemand een opname laten maken
Ook de belangrijkste opname van mijn veldwerk was zonder Lansine geheel
ondenkbaar geweest een registratie van het Sunjata-epos Hierin moest Lansine zelf
de belangrijkste rol vervullen, een epos-versie uit Kela heeft immers pas status
wanneer hij komt uit de mond van de officiële verteller zelf Voor een dergelijke
opname (van ruim vier uur) hadden onderzoekers in 1979 FF 10 000 betaald n
Ruim drieduizend gulden' Dit bedrag wist men zich goed te herinneren m Kela Mijn
budget voor giften/opnames bedroeg echter m totaal vierduizend gulden Ik hield er
Deze opname vormt de basis van de tekst-editie van Ly Tall et al 1987