DE DRAAIENDE PUT

DE DRAAIENDE PUT 209
Over geschreven teksten en een goed geheugen
'II sait tuen parier ' Met dit compliment wordt een griot gewoonlijk geprezen, iets
juist kunnen zeggen wordt blijkbaar meer gewaardeerd dan louter de kennis De
Diabate uit Kela, jong en oud, luisteren aandachtig wanneer een griot spreekt
Bijzondere aandacht hebben zij voor opnames van overleden gnots Met mijn eigen
opnames van Siramun Diabate heb ik veel mensen blij kunnen maken Deze
cassettes werden gekoesterd als een waardevol bezit Nog meer onder de indruk was
men van opnames die ik had gevonden in de Indiana University Archives of
Traditional Music (Bird 1968 en 1972, Johnson 1974 en Conrad 1976) 2 De vijf
gnots die in Nederland een toernee hebben gemaakt, hebben allen kopieën hiervan
gemaakt Keer op keer kropen zij bijna m de speakers, wanneer ik de bandjes
afspeelde, zij wilden alles woord voor woord verstaan
Een griot wordt dus beoordeeld op zijn verbale kwaliteiten Daarbij is het
natuurlijk ook belangrijk wat hij zegt, maar men gaat er van uit dat hij hierbij
sowieso geen fouten maakt Zelf werd ik wel eens geprezen voor mi|n goede
geheugen, bijvoorbeeld wanneer ik een lofprijzing uit mijn hoofd kon opzeggen,
maar een dergelijk goed geheugen beschouwden de Diabate uit Kela als iets
vanzelfsprekends voor iemand die spreken kon Het zelfvertrouwen m hun eigen
geheugen blijkt ondermeer uit de volgende anekdote
CASE
'Mijn geheugen is beter dan het jouwe '
In het begin van mijn verbhjt in Kela, op 23 november 1991, had Lansme, in
aanwezigheid van zijn classificatonsche vader Yamudu, mij enkele lofprijzingen
verteld Toen vroeg Yamudu mij ze te herhalen Daarop declameerde ik de
teksten die ik zojuist fone'isch had opgeschreven Plotseling griste Yamudu mijn
aantekeningen uit mijn handen 'En nu nog een keer,' zei hij 'Dat kan ik met,'
antwoordde ik beduusd 'Mijn geheugen is beter dan het jouwe,' zei Yamudu
toen met een brede giijns en hij gaf mij mijn aantekeningen terug
Deze case geeft aan dat de Diabate geschreven teksten overbodig achten als
hulpmiddel om kennis vast te leggen Zo belangrijk als zij het vonden om de
stemmen van de overledenen te horen, ze overbodig vonden zij de boeken die ik
schreef Zij gaven toe dat alles wat in 'mijn boek' (in de literatuurlijst 'Jansen 1991')
stond, 'de waarheid' was, maar waren ervan overtuigd dat die kennis ook nog
aanwezig zou zijn bij hun kleinkinderen en dat het daarom voor henzelf overbodig
was zich toe te leggen op het vastleggen van hun verhalen
2
Hierop zijn onder meer El Hdji Bala Diabate (op ngoni) het duo Tl Ha|i Yamudu Diabate en
Bremajan Kamisoko de vooimalige kumatigi leli Kanku Madi Diabate en de huidige kumatigi Lansme
Diabate te Iiorcn