DE DRAAIENDE PUT

DE DRAAIENDE PUT 7
onderzoek overstijgen Veldwerk is nu eenmaal nooit voorspelbaar en daaraan
ontleent het ook gedeeltelijk zijn waarde als onderzoeksmethode
De voorgenomen punten van aandacht, tekstvergelijking en leerprocessen, zijn
nog steeds terug te vinden in het onderzoek dat ik nu presenteer De bestudering van
teksten heb ik beperkt tot een kleine regio 13 Overdracht van kennis was moeilijk
te bestuderen, omdat die, m tegenstelling tot wat Camara (1990, p 294 ss ) belooft,
m Kela niet systematisch plaatsvindt Ook ik nam aanvankelijk aan dat het epos een
soort tekst was die geleerd moest worden Later bleek dat dit ten onrechte was In
de loop van dit boek zal blijken dat de kennis voor de lokale bevolking soms zo vanzelfsprekend
is dat zij niet geleerd hoeft te worden De verteltechnieken vragen
echter wel een lange leerweg Via observaties heb ik toch enig inzicht gekregen m
leerprocessen Dit inzicht is vooral terug te vinden in de hoofdstukken 6 en 7
Vooraf dacht ik de betekenis en de dynamiek van het Sunjata-epos m de regio
Kangaba te kunnen vinden in de opinies van specifieke groepen mensen, zoals de
gnots uit Kela of de vorsten uit Kangaba Naarmate het onderzoek, vorderde kwam
ik geleidelijk tot het inzicht dat de negenuende-eeuwse geschiedenis van Kangaba
inzicht verschaft m het Sunjata-epos Het werd mij duidelijk dat de samenleving nog
steeds ondenkbaar is zonder het Sunjata-epos, het is véél meer dan een overlevering
uit vroeger tijden
Door deze bevindingen verschoof in de loop van het onderzoek mijn aandacht
van de tekst naar de context De organisatie van de samenleving kwam centraal te
staan Ik denk dat mijn verhaal nu zelfs begrijpelijk is zonder dat men ooit het Sunjata-epos
heeft gelezen Van het epos gebruik ik immers voornamelijk het genealogisch
materiaal Het leesplezier za' echter groter zijn, wanneer men dit wel heeft
gedaan Wie m het kader van dit boek een Sunjata-epos wil lezen, zal vooral veel
hebben aan de versie uit Kela (Ly-Tall et al 1987, Jansen et al 1994 en 1995) of de
versie uit Jehbakoro (Niane I960). 14
11
Met name de lekslen uit Kela Vidal 1924, Ly-Tall et al 1987 en Jansen et al 1995 Ten behoeve
van hoofdstuk 5 heb ik ook andere teksten gebruikt
" Enkele andere edities zijn ook aan te raden Camara Laye's Franstalige bewerking (1978) vind ik
minder geslaagd, omdat de auteur de lezer vaak belerend toespreekt en regelmatig toelichting geeft,
waardoor het niet meer duidelijk is wat de verteller zelf te melden heeft Moeilijker toegankelijk, maar
natuurgetrouwer, zijn de Franstalige versies van Diabate (1970 = 1986) en de Engelstalige versies van
Innes (1974) en van Johnson (eerste druk als teksteditie 1992, ook te vinden m Johnson 1978 en 1986)
De enige Nederlandstalige versie is de m 1994 uitgegeven proza-bewerkmg van Jansen et al (1995)