DE DRAAIENDE PUT

DE DRAAIENDE PUT 131
In alle Kela versies gaan echter de Traore op expeditie m opdracht van de Keitavorsten
Altijd moet een Traore de beslissing van de Keita volgen Keer op keer
krijgt dit de nadruk Dit suggereert een hiërarchische relatie, Tiramagan moet
zelfs toestemming afdwingen door zichzelf levend te begraven "
In het verhaal van Lansme is het indirect duidelijk dat de Traore een
dienende rol hebben m de ogen van de Keita Wanneer Sunjata's vader de
Traore-broers Danmansa Wulam en Wulantamba verwelkomt roept hij 'I
Dansoko, I Dansoko ' Dit is een prijzenswaardige groet voor een jager ' 8 In
Kangaba is Dansoko tevens de naam voor een groep Traore die geldt als de
(mede )stichters van het stadje Deze groep geniet weinig aanzien en is gering in
aantal (Leynaud en Cisse 1978, p 147-148) De aanroep van de koning verwijst
ten eerste naar moedige jagers Ten tweede verklaart het verhaal waarom de
stichters van Kangaba zo heten en ten derde bepaalt het hun positie m een
hiërarchische relatie de jagers voeren de bevelen van de vorsten uit
'Wanneer een Traore niet gehoorzaamt aan een Keita, dan gaat het mis,'
stelt Lansme als het ware Zo proberen de broers de aanstaande vrouw van hun
opdrachtgever 'aan te raken' Zij verandert dan haar hchaamshaar in stekels
Lansme laat de broers dan 'Au' Dit is geen 'vrouw-voor-een-dienaar' (jonmuso)'
zeggen De Kela-versie geeft overduidelijk het perspectief van de Keita vorsten
uit Kangaba
Deze verhouding m het epos loopt parallel aan de hiërarchie m de Haut
Niger, omdat de Traore uit de kafu Kanyokon ondergeschikt zijn aan de Keita
Kandasi m Kangaba Ook al is er slechts sprake van indirecte invloed (zie
hoofdstuk 3), nooit zou Kanyokon op eigen initiatief oorlog kunnen gaan voeren
tegen groepen buiten het machtsgebied van de mansa m Kangaba
In de vorige paragraaf zag ik de parallellie tussen het verhaal over de Traore en de
perceptie van hun status in de Haut Niger De relatie Traore-Keita vereiste geen
wezenlijke aanpassing van het Sunjata epos m vergelijking tot andere versies,
aangezien de hulp van Tiramagan en van Dan Mansa Wulam en Wulantamba overbekend
zijn in heel Mande De volgende twee cases zijn duidelijke aanpassingen, een
nieuw verhaal is nodig gebleken om aan de status recht te doen en te verklaren
CASE Verhalen over 'jamuw' de Diabate m de Haut-Niger
De Diabate uit Kela zijn verbonden met de Keita uit Kangaba, zo is de situatie
nu eenmaal m de Haut-Niger Het probleem met deze relatie is dat zij erg
17
Hoc anders wordt diezelide Tiramagan afgeschilderd in htt koninkrijk Kabu (in het huidige
noordwest Guinee) Daar geldt hij als de stichter van het rijk en legitimeren de koningen zich via
afstamming van hem l r is nooit onderzoek verricht naar de representatie van Tiramagan m Kabu m
vergelijking met zi|n ondergeschikte rol in het Sunjata epos
IH
Volgens Cisse en Kamissoko 1988 p 87 betekent 7ij 'Vous qui parcoure/ la broussc