DE DRAAIENDE PUT

DE DRAAIENDE PUT 243
dat men weet waarom Niani Mansa Kara een pijl schiet m de richting van Sunjata en
de zijnen
Lansme en Kanku Madi verschillen ook ten aanzien van het verhaal over de
baya (de ketting die Mahnke vrouwen vroeger om hun heup droegen, soms als enige
kledingstuk) die Fakoh rooft van Nyagalen Denba Mugu Traore Kanku Madi noemt
dit verhaal niet, maar Vidal hoorde het reeds m 1923 m Kela eeuw Aan de andere
kant is Kanku Madi de enige die de oorsprong van de politieke macht van Kangaba
verklaart, aan de hand van het schitterende verhaal over de zonen van Fakanda (zie
hoofdstuk 3 en 5) Dit verhaal zal zeker ook bekend zijn bij anderen
Kanku Madi en Lansme wijken dus vooral af op het einde van hun verhaal Ik
denk dat het slot er met zoveel toe doet, zolang het begin, de volgorde en de inhoud
van de afzonderlijke thema's maar vaststaan In hoofdstuk 5 legde ik al uit dat
Sunjata's mobiele periode en de vorstelijke genealogie belangrijk waren
De bovenstaande vergelijking toont slechts een gedeelte van de vaardigheden van de
kumatigi Daarnaast is hij m staat om binnen het bekende materiaal allerlei effecten
m te bouwen Dit maakt de hervertelling van bekend materiaal tot een sensationele
ervaring
Als voorbeelden van dergelijke effecten geef ik eerst het verhaal over Batara
Ahu (= Ah, de vierde kaliefen schoonzoon van Mohammed), die in Mande geldt
als de voorouder van de Cisse, en daarna het verhaal over Madogoto en Sena Bilal,
een knecht van de profeet Mohammed en de eerste voorouder van de Keita-vorsten
In Kela begint men het Sunjata-epos met het verhaal over de slag bij Kayibara
Deze werd gewonnen door de inspanningen van Batara Alm Tijdens zijn aanval op
Kayibara rukt hij de ijzeren stadspoorten uit de grond en werpt ze de lucht m
Wanneer na de overwinmmng op Kayibara de overwinnaars de buit verdelen, horen
zij een enorm lawaai het zijn de stadspoorten die neerstorten Op dat moment
realiseren zij zich dat zij zijn vergeten om Batara Alm te betrekken bij de verdeling
van de buit Tot zo ver vertellen Kanku Madi en Lansme het verhaal op dezelfde
manier Kanku Madi voegt echter toe dat de engelen de poorten zo lang hebben
vastgehouden Door dit goddelijk ingrijpen krijgt het verhaal een religieuze dimensie
Lansme laat daarentegen deze opmerking weg waardoor Batara Alm een net zo
heldhaftige krijger wordt als bijvoorbeeld de mokew die Sunjata hebben geholpen
Hieruit blijkt dat de kumatigi met een kleine toevoeging of weglating een groot effect
kan bereiken het bepaalt in dit geval of Batara Alm als een heldhaftig mens of als
een religieus mens wordt afgeschilderd
In het verhaal over de eerlijke koopman Sena Bilal bouwt Kanku Madi een ander
effect in Sena Bilal heeft drie zemelenbollen meegekregen van het oude vrouwtje