DE DRAAIENDE PUT

DE DRAAIENDE PUT 109
welvaart mogelijk maakten Ik wil geenszins het Franse ingrijpen vergoeihjken, maar
alleen stellen dat de Fransen misschien niet beter wisten toen zij juist de vorsten van
Kangaba zo hard aanpakten Kangaba nam immers in elke genealogie de positie van
de jongste broer in De Fransen hadden slechts de periode 1879-1887 om kennis te
nemen van de organisatie van de samenleving Het was hun keuze om slechts te
handelen naar aanleiding van zaken waarover overeenstemming bestond Dat waren
vooral de collaterale opvolgmgsregels en regionaal bekende genealogieën
Het is onbekend hoe vaak de dorpen in de Haut-Niger oorlog met elkaar
voerden Hierboven suggereerde ik dat de verhalen de werkelijkheid nogal verdraaid
kunnen hebben Bij de door de Fransen gesignaleerde bewijzen van oorlog en
vernietiging, waren altijd legers van buitenaf betrokken In dit hoofdstuk werden
reeds twee voorbeelden van aanvallen van buitenaf genoemd El Haji Omar dwong
Nyagassola om te helpen bij de aanval op Kangaba Na El Haji Omar raasden de
legers van Samory door Mande Regelmatig maken de bronnen melding van
massamoorden en plunderingen van zelfs grote plaatsen als Siguin en Nyagassola
Daaraan waren Samory's troepen meer debet dan de troepen van de veel minder
machtige vorst van Kangaba Het lijkt of ook Kangaba niet heeft kunnen ontkomen
aan het geweld van Samory's troepen Peroz trof immers een vernield dorp aan
De Fransen gingen bij de ontmanteling van Kangaba voortvarend te werk en hielden
hierbij weinig rekening met de verhalen die zij vooraf hadden gehoord over de hoge
status van Kangaba Naast de verbanning van de Keita Kandasi, werd ook Kangaba
zelf 'onteerd' In 1888 werd het gebied dat de Fransen de 'staat Kangaba' noemden,
opgedeeld in drie kantons, met als centra Figira, Kenyoroba en Bankumana
Bestuurlijk had dit tot doel om een wig te drijven tussen de allianties waarop
Samory had gesteund (Leynauü en Cisse 1978, p 46) Kangaba zelf is tot 1951
geplaatst onder het bestuur van de yamanatigi uit Figira (supra)
Naast de vervanging van de Keita uit Kangaba door de Keita uit Figira, voerden
de Fransen nog een verandering in voortaan droeg de yamanatigi eindverantwoordelijkheid
voor alle beslissingen in de kafu Dit betekende een grote verzwaring van
zijn taak, omdat hij voorheen mets te zeggen had in dorpskwesties Pas m 1957 werd
deze maatregel ingetrokken De yamanatigiw namen toen hun oude positie weer in
zondei repercussies van de kant van de bevolking (Leynaud en Cisse 1978, p 49)
De bestuurlijke herindeling door de Fransen leidde tot allerlei problemen, vooral
ten aanzien van de grondrechten van de verschillende bondaw en siw Hierin wordt
zichtbaar dat een bonda een band heeft met een stuk land (zie hoofdstuk 2) Leynaud
en Cisse schrijven (1978, p 288)
"La dehmitation des terres villageoises n'a jamais ete un probleme simple, car
s'il est facüe de tracer la hmite entre des terres occupées de part et d'autre par