DE DRAAIENDE PUT

6 JAN JANSEN
Een derde reden voor de belangstelling voor Kangaba is het feit dat deze plaats voor
veel mensen m West Afrika een referentiepunt is, vaak als plaats van herkomst Sunjata's
toedeling van taken aan de voorouders van de huidige bevolking van Mande
zou bijvoorbeeld hebben plaatsgevonden op Kurukanfugan, een vlakte even ten
noorden van Kangaba Dat is een wijd verbreid verhaal Daarnaast beweert menige
familie oorspronkelijk m Kangaba te hebben gewoond Kangaba geniet dus een hoge
status overal waar het Sunjata-epos wordt verteld, van Ivoorkust tot Gambia
Probleemveld onderzoek m ontwikkeling
Aan de ene kant beweren zowel onderzoekers als de regionale bevolking dat Sunjata's
Mali-rijk reeds lang verdwenen is en dat Kangaba zijn macht met geweld
afdwong, aan de andere kant hechten beide groepen veel waarde aan de status van
de vorsten van Kangaba en het Sunjata epos van de gnots uit Kela Tevens is het
epos als vertelling met fundamenteel veranderd m een groot deel van West Afrika
(Bulman 1990) en geniet het nog steeds een hoge status, ondanks de grote politieke
en sociale veranderingen m dit gebied m de afgelopen honderd jaar
Het Sunjata epos is een mengeling van verhalen en genealogieën waaraan
bepaalde groepen mensen groot belang hechten Literatuurwetenschappers hebben het
epos als verhaal geanalyseerd, historici de verhalen en de genealogieën onderling
vergeleken, en antropologen de samenleving bestudeerd Tot nu toe ontbreekt een
studie naar de relatie tussen de inhoud van het verhaal en de organisatie van de
samenleving in de Haut-Niger m historisch perspectief
Mijn onderzoek is een poging tot contextuahsermg van de meest prestigieuze
versie van het Sunjata epos, de versie uit Kela De organisatie van de samenleving
dient daarbij als basis
In mijn oorspronkelijke onderzoeksvoorstel beoogde ik 'de dynamiek van het
Sunjata epos' te onderzoeken aan de hand van teksten ' 2 Speciale aandacht zou ik
besteden aan leerprocessen van gnots en de invloed van moderne massamedia op de
overdracht van kennis Deze leerprocessen zou ik observeren tijdens veldwerk in
Kela, de plaats waar de kenners van het epos bij uitstek wonen
Zoals m veel onderzoek was het oorspronkelijke onderzoeksvoorstel een goede
richtlijn, maar bleken sommige zaken niet geheel uitvoerbaar of niet relevant genoeg
Ik denk echter dat sommige bevindingen de oorspronkelijke reikwijdte van het
2
Ik heb wel veel teksten verzameld en gelezen (/ie noot 19) maar deze nooit systematisch
vergeleken omdat ik al snel ontdekte dat vooral de context van liet epos om aandacht vroeg Achleral
was dit een gelukkige greep omdat Bulman (1990) reeds met de tekstveigelijking be/ig was