PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

vaşmı izleyen yılların "revizyonist" yorumlayıcıları soğuk savaşın başlatılmasınınkabahatini Amerika'ya yüklediler. Verdikleri örnekler deatom bombasının bir tehdit unsuru olarak kullanılması, Stalin'in Rusya'sındanolmayacak isteklerde bulunulmasıdır. Bu görüşlerin hiç biride katiyetle doğru sayılamaz. Soğuk savaş Almanya ve Japonya'nın askerigüçler olarak ortadan, kalkmalarıyla kendiliğinden de başlamış olabilir.Daha önceki çözümleyiciler, denge sisteminin bazı üyelerinin ortadankalkmasının geride kalan iki üye arasında gerilimi arttıracağınıkestirebilirlerdi. Washington'un da, Moskova'nın da bir diğerini korkutmakiçin hiç bir şey yapması gerekmiyordu. Bütün yapmaları gerekenAlmanya'yı ortadan kaldırmalarıydı. Ortak düşman, devletleri birbirlerinitehdit etmekten alıkoyar, ortak düşman ortadan kalkınca, karşılıklıkorkular geri gelir.îki kutuplu sistemin barışa hiç katkısı yok mu? Klasik güç dengesiningeri gelmesini arzu edenler, 1945'den sonra büyük devlet sayısınıniki değil, beş veya yedi olması halinde savaş tehlikesinin daha az olacağınıiddia ederken çok aşırı bir şey söylemiş oluyorlar. Aslında eğerbu gerçekleşseydi soğuk savaşın duygusal yönü daha az ağır basardı.Eğer Rusya ile Çin, yahut Amerika ile Japonya ve arasındaki sürtüşmelerdaha erken ortaya çıksaydı, bu, 1950 lerde görülen "bizler-sizler" tipiayırımcı düşüncenin ortaya çıkmasını önleyebilirdi. Bununla birlikte,böyle iki kutuplu sürtüşmeler 1945'den sonra devamlı bir savaşa da nedenolmadı.Kenneth Waltz (1964, 1967), 1945'den sonra görülen katı iki kutupluittifak yapısının barışın devamı açısından arzu edilir bir durum olduğunuöne sürmüştür. Waltz, özlemle hatırlanan çok-kutuplu güç dengesisisteminin bazı yerlerin siyasal statüsü hakkında belirsizliklere nedenolduğunu ve bu belirsizliklerin de sık sık savaşlara yol açtığını ilave etmiştir.Buna karşılık Waltz, yılgı dengesinin bütün bölgeleri karış karışWashington ile Moskova arasında paylaşılması sonucunu doğurduğunuve böylece üzerinde çekişilecek pek az yer kaldığını da söylemiştir.Uluslararası süreçler yukarıda anlatıldığı gibi cereyan etmiş olsalar,bambaşka bir sonuç daha ortaya çıkabilir. Ya çok kutupluluk kuvvetinyayılmasından ötürü değil de, çatışmanın azalmasından kaynaklanıyorsa?Eğer bu doğru ise, ittifakların değişik şekillerde biçimlenmesi, barışaolan bir eğilimin ifadesi olabilir. Böylece yılgı dengesini ve güç dengesiniiki-kutuplu ve çok-kutuplu uluslararası sistemler diye birbirindenayırmak anlamsız olur. Bunların her biri nesnel bir şartın eseri olarak,yani savunmanın ve saldırı gücünün büyüklüğüne bağlı olarak ortayaçıkabilir veya yok olabilir. Bundan önce söz konusu edilen bütün sistem-114