PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

politikanın en önemli aktörleri olarak kaldıkları sürece, uluslararası politikaonlara göre tanımlanır. Bu kuramsal ifade uygulamada doğal olarakdoğrulanmaktadır. Devletler, devlet olmyan aktörleri de yanlarınaalarak oynanan oyunu sergilerler. Devletler, uzun süreler ile devlet olmayanaktörlerin işlerine karışmamayı tercih etseler bile, ilişkinin biçiminionlar saptarlar. Bu saptama, basit bir biçimde kuralların oluşmasınaizin vermek, ya da kendilerine uygun gelmeyen kuralları değiştirmeküzere aktif girişimlerde bulunmak şeklinde kendini gösterebilir. İşler iyigitmeyince, devletler diğer aktörlerin uymak zorunda oldukları kurallarıyeniden saptarlar.Devletler ötesi hareketlerin doğasını incelemek, onların devletlerinişlerine nüfuz derecesini ve devletlerin bu hareketleri kolayca ya da zorluklakontrol etmesinin koşullarını araştırmak önemli bir uğraştır (Keohaneve Nye, 1972'deki önemli makalelere bakınız). Ancak bu ve bunungibi konuları inceleyebilmek için önce, uluslararası politikanın incelenmesindeyeterli ve kullanışlı bir yaklaşımı bulmak ya da geliştirmekgereklidir. Son zamanlardaki devletler ötesi çalışmalar konusunda ikihususu belirlemek lazımdır. Bir kere, devletler-ötesi olguları araştıranlar,konularıyla veya genel olarak uluslararası ilişkilerle ilgili, var olan ekonomikve politik kuramları kullanmışlardır. İkincisi, ayrı bir kuram geliştirmişolmaları doğrudur. Çünkü yeni bir uluslararası ilişkiler kuramına,ancak devlet olmayan aktörler, büyük devletlere yetişecek veya onlarıgeçecek kadar gelişirlerse gereksinme olacaktır. Bu konuda da hiç bir göstergeyoktur.Devletler-ötesi hareketlerin incelenmesi, kavramların anlaşılmasınayardımcı olabilecek önemli sorularla uğraşır. Ancak, eğer devlet olmayanaktörler, devlete ağırlık veren dünya görüşünü kabul etmezlerse, kuramdanböyle bir yardım beklenemez. Büyük devletlerin önemlerini devamettirdiklerini söylemek, başka önemli aktörler yoktur demek anlamınagelmez. "Devlet-ağırlıklı" deyimi sistemin yapısı ile ilgili bir ifadedir.Devletler-ötesi hareketler ise, bu yapının içinde cereyan eden süreçleriifade ederler.Devlet olmayan bir başka tip aktörden, "devlet-üstü" aktörden de bahsetmekyerinde olacaktır. Uluslararası ilişkilerde etkili olabilen devlet-üstüaktörler bazen, orta çağda Papa Innocent IlI'ün zamanındaki papalıkmakamı gibi büyük devlet özellikleri taşırlar. Bazen de bu birimlerin, devletlerinaktif önemli desteği olmadan, faaliyetlerde bulunamayacaklarıortaya çıkar. Uluslararası ilişkilerde, beliren her otorite, kendini ortayaçıkaran güç kaynakları ile yakından ilişkilidir. Zaten beklendği üzere,uluslararası politikada otorite hemen, bir şeyi yapabilme iktidarı ile özdeşleştirilmektedir.83