PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

manları massettikçe emperyalizm kuruyup yok mu oluyor, yoksa emperyalizm,kapitalizmin, sosyalizmin doğuşundan önce ortaya çıkan son hastalıkbelirtisi midir? Kehanetleri ile değerlendirildiklerinde Veblen veSchumpeter kazançlı çıkıyorlar. Fakat, tek başına alındığında, kestiri (tahmin)bir kuramın başarısı için yeterli bir ölçüt olmuyor, zira kestiri birçok ve tesadüfi nedenden ötürü doğru ya da yanlış olabilir. Mamafih Veblenve Schumpeter yeni Marksistlerin halletmek zorunda oldukları sorunuda ortaya attılar: Kapitalist ülkeler kolonial bir politika izlemez vekolonilerini artık ellerinde tutmazken Lenin'in emperyalizm kuramı nasılkurtarılacaktır?Bunun çözümü, 1950'lerden itibaren geliştirilen neo-kolonializm kavramındabulunmuştur. Neo-kolonializm, emperyalizm kavramını imparatorluklarınvarlığından ayırmıştır. Lenin bu ayırım için bir temel kurmuştur.O, emperyalizmi bir sonuç, bir hareketler biçimi veya bir politika olmaktançok, bazı ülkelerin bir iç hali olarak tanımlamıştır. Emperyalizmen basit ifadesiyle "kapitalizmin tekel aşamasıdır." Fakat Lenin'e göre budurum siyasal ifade olanağı bulmuştur. Emperyalizm özel olarak çıkmışfakat kendisini kamu hali olarak ifade etmiştir. Bir emperyalizm politikasıyalnız ve yalnız onu yürütecek askerler ve denizciler var ise başarılıolaiblir. Kolonisiz imparatorluklar ve bir güç tarafından desteklenmekihtiyacı duymayan emperyalist politikalar Lenin tarafından tahayyül edilemezdi,Emperyalizm hakkındaki eski ve yeni marksist tezler arasındaki ilkbüyük fark emperyalizmin hükümet politikalarından ve faaliyetlerindenayrı mütalâa edilmesinde ortaya çıkmıştır. Bu farklılık, önde gelen neokolonialistyazarlardan Harry Magdoff'un vardığı sonuçları çabucak değiştirmesindeaçıkça görülüyor. 1969'da yazdığı kitapta Amerika'nın yabancıhammaddelere olan bağımlılığını ve dışarda kazandığı kârları vurguluyor.Ülkenin bu bağımlılığı, o halde dünyayı Amerikan kapitalinin serbesthareket edebilmesi için güvenli hale getirecek olan hükümetin üstünlükkurma çabalarını gerekli kılacaktır. 1970'de yazdığı bir makaledeşimdi neo-kolonial düşüncenin ana akımı olan düşünceye katılıyor. Amerika'nınbağımlılığına yapılan atıflar azalıyor ve artık özel teşebbüs emperyalistmakinenin motoru olarak hükümetin yerini almış gösteriliyor.Neokolonyalist tez, uluslararası politikanın en eliri ekonomik izahını içermektedir.Ona göre kapitalist devletlerin özel ekonomik araçları o derecegelişmiştir ki bunların gelişi güzel kullanım ıbile öteki ülkelerin kaynaklarınınetkili bir şekilde kontrolü ve sömürülmesi için yeterlidir. 21 Çokuluslu şirketler şimdi o derece büyük ölçekte ve o kadar geniş alanlardafaaliyet gösteriyor ki, ekonomik ajıdan daha güçsüz olan ülkelere kendibaşlarına etki yapabilirler. Bazıları istikrarlı, bazıları istikrarsız hükü-28