PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

yada olup bitenlerin sebebi olarak devletlerin kararları veya hareketlengörülmektedir. Uluslararası politika seviyesindeki açıklamalar, büyük birdevletin şu sorulara verdiği cevapların incelenmesi ile nasıl başa çıkabilir?:Savunmaya daha çok mu yoksa daha az mı pay ayırmalı? Nükleersilahlar yapmalı mı, yapmamalı mı? Savaşa devam mı etmeli yoksa geriçekilip barış masasına mı oturmalı? Milli devletlerin kararları ve hareketlerifevkalade önemli görünmektedir. Bu pratik aebep, uluslararası ilişkilerkurmamın inanılır açıklamalar yapamaması ve araştırmalara yeterli kılavuzlukedememesi ile birleştirilince, indirgeyici yklaşımlar için yeterli teşvikunsurları olmaktadır.Hobson ve Lenin tarafından geliştirilen emperyalizmin ekonomik kuramıbu yaklaşımların en iyisiydi. 13 "En iyisi" demekle bunların muhakkakdoğruluğunu değil, kuram olarak çok etkileyici olduğunu kasdediyorum.Kuram zarif ve güçlüdür. En basit şekilde ifade gerekirse, bu kuramuluslararası politik olayların en önemlilerini, (sadece emperyalizmi değil,modern savaşların hepsi olmasa da çoğunluğunu) ve ayrıca barışın gerçekleşebilmesiiçin gerekli şartların neler olduğunu açıklamak iddiasındadır.Bu kuram açıklamalar yapmakta ve sosyal bilimlerdeki çoğu kuramdanfarklı olarak kestirilerde (tahminlerde) de bulunmaktadır. Ayrıca,iyi bir kuramın yapması gereken başka şeyleri de başarmıştır. Yani,araştırmayı uyarmış ve yöneltmiş ve de aynı olguları açıklama iddiasındaolan karşı kuramların ortaya atılmasına sebep olmuştur. Netice itibariyle,Hobson-Lenin emperyalizm kuramına hamledebilecek destekleyici veyakarşı çıkıcı literatür, uluslararası politikanın herhangi bir dalında var olanliteratür kadar seviyeli ve kapsamlıdır. Bu nedenlerden ötürü, bu kuramindirgeyici yaklaşımı örneklendirme için de kullanılabilir.Bu bölümün başından beri biliyoruz ki bir kuram, kuramsal varsayımlariçerecektir ve kuramlar neyi açıklama veya tahmin etme iddiasındaolduklarına bakılarak değerlendirilmelidir. İndirgeyici yaklaşımlar hakkındasöylediklerimden sonra bellidir ki Hobson-Lenin kuramının varsayımlarısiyasal değil, ekonomik olacaktır. Bu kuramın emperyalizmin vesavaşın nedenlerini açıklamadaki başarısı 1) Ekonomik kuramın geçerliolmasına,' 2) Kuram tarafından öngörülen koşulların çoğu emperyalist ülkelereuyup uymadığına ve 3) Bu koşulların uyduğu ülkelerin gerçektenemperyalist olup olmadığına, göre değerlendirilmelidir. Burada bütün ülkeleryerine çoğu ülkeler dedim, bundan amacım emperyalizmin ekonomikkuramlarının geçmek değil istisnaların (eğer bunların nedenleriniaçıklayabiliyorsak) kuramı geçersiz kılamıyacakları gerçeğidir. Dökülenbir yaprağı sürükleyen rüzgâr, Newton'un evrensel yerçekimi kuramımgeçersiz kılmaz. Aynı şekilde Hobson'un ve Lenin'in kuramlarında belirtilennedenler geçerlidir ama diğer başka nedenler onları saptırabilir ve-20