PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

daki farklılığı etkiler (Waltz, 1967a). Bütün siyasal bilimciler, iki partilisistemde bir siyasal partinin —örgütlenme, yönetim, ideolojiye bağlılık veuzlaşma eğilimi— yönlerinden, çok partili bir sistemdeki bir siyasal partidenfarklı olacağında birleşmiş görünüyorlar. Uluslararası sistemler, işlevibenzerlik gösteren birimler arasında olanakların dağılımı açısındanfarklılık gösterirler. 41 İttifakların üyeleri, örneğin, dünyanın iki kutuplumu, çok kutuplu mu olduğuna göre değişik politikalar izlerler (Waltz,1967b). Bütün uluslararası politika uzmanları, büyük güçlerin sayısındakideğişikliğe paralel olarak beklenen uluslararası sonuçların farklı olabileceğikonusunda anlaşıyorlar. Ancak ne çeşit farklılıklar beklenmesi gerektiğindeanlaşamıyorlar.Parçaların düzenlenmesi ve bu düzenlemedeki farklılıklar, parçalarındavranışını ve etkileşimini nasıl etkiler? Değişik yapıdaki sistemlerin beklenenkaderi nedir? Bunlar yapısal sorulardır ve sistem kuramı, eğer bunlaracevap vermemize yardımcı olabilirse, kullanışlı bir kuram haline gelir.Sistem kuramlarının neyi açığa çıkarmak istediği sık sık onun eleştirmenleritarafından yanlış anlaşılmaktadır. Bazıları, sistem kuramınınsadece denge kuramını ve bu dengenin nasıl devam ettirilebileceğini vesistemlerle meşgul olduğunu iddia ederler. Başkaları, sanki nedenler sadeceyukarıdan aşağıya hareket edermişcesine, sistemlerin birimlerinindavranışlarını ve etkileşimini sistem kuramının göstermeğe çalıştığını söylerler.Bazı kuramcılar birinci ya da ikinci amacı benimsediler diye sistemkuramını sınırlamaya ve kötülemeye gerek yoktur. Uluslararası ilişkilerdesistem kuramının uygun ilgi alanı veya olası başarısı iki bölümdenoluşur. Birincisi, değişik yapıdan sistemlerin ne yaptıklarına, dayanıklıklarınave bolşevikleri açısından bakmaktır. İkincisi, sistemin yapısının,etkileşim halindeki birimleri ve birimlerin de sistemin yapısını nasıletkilediğini göstermektir.O halde birimler sistemi yaklaşımı uluslararası sistemi şekil: l'dekigibi düşünür. Sistem yaklaşımını bir kurama dönüştürmek için, alışılagelenmutlak sistem güçleri tanımlamasına bırakıp, daha kesin tanımlamalaryapmak gerekir. Bu da, sistemin hangi birimlerden oluştuğunu, sistemikya da sistem altı nedenlerin göreli ağırıklarının ne olduğunu vegüçlerin ve sonuçlarının bir sistemden ötekine nasıl değiştiğini göstererekyapılabilir. Ben üç önde gelen sistem kuramcısının eserlerini bu işlevinyapılıp yapılmadığını ya da ne derece iyi yapıldığını görmek için inceleyeceğim.34